Illustration by Adelaide Tyrol
In november, als de laatste kleuren van de herfst vervagen, worden de grimmige contouren van boomtakken zichtbaar. In deze periode kun je het geluk hebben om af en toe een donkere massa te zien, die er van een afstand uitziet als een burl. Onlangs, tijdens een wandeling door een dicht bos, zag ik zo’n anomalie hoog in een witte es. Toen ik dichterbij kwam, zag ik dat deze vorm een stekelvarken was. Hij leek te slapen. Na een rondje om het gebied, op zoek naar stekels en andere markeringen, schuifelde ik luidruchtig weg. Toen ik me omdraaide, liep het stekelvarken verder de boom in. De tak waaraan hij zich vastklampte, boog wankel door toen de wind opstak, maar de volhardende klimmer hield vol.
Wat deed het stekelvarken zo hoog? Misschien was het aan het foerageren, hoewel witte asbast geen favoriet voedsel is voor stekelvarkens. Het kan ook gewoon een schuilplaats zijn geweest. Of misschien zocht het wat broodnodige rust na een wilde nacht van paren.
Stekelvarkens hebben uitzonderlijke paringsgewoonten. In de late herfst, wanneer de meeste knaagdieren naar bed gaan voor de winter of zich haasten om hun wintervoorraad aan te vullen, beginnen stekelvarkens (meestal solitaire dieren) elkaar op te zoeken. Deze paringen kunnen plaatsvinden in de boomtoppen of op de bosbodem, en gaan vaak gepaard met bizarre geluiden.
Stekelvarkens janken, kreunen en knorren, en houden zich ook bezig met battle chatter, een schril geluid dat ze maken door met hun tanden te klikken. Tijdens de paartijd maken zowel mannetjes als vrouwtjes deze geluiden, samen met jammeren, krijsen en sirene-achtig geschreeuw.
Voor een mannelijk stekelvarken dat zijn partner wil veroveren, vereist succes geduld, perfecte timing, kracht en doorzettingsvermogen. Een vrouwtjes stekelvarken is maar acht tot twaalf uur per jaar vruchtbaar. In die tijd maakt ze haar voortplantingsstatus bekend met sterk geurende urine en vaginaal slijm als ze door haar territorium zwerft, zo’n 20 hectare, dat ze verdedigt tegen andere vrouwtjes. Mannetjes kunnen tijdens het paringsseizoen tot 250 acres afleggen, een gebied dat ongeveer vijf keer zo groot is als hun normale leefgebied.
Het mannetje volgt het olfactorische spoor van het vrouwtje om haar te vinden. Rivaliserende mannetjes kunnen uren vechten om een vrouwtje. Ze vallen elkaar aan met hun snijtanden en vlijmscherpe stekels. (Een stekelvarken is uitgerust met ongeveer 30.000 stekels, een ware voorraad munitie).
Deze gevechten kunnen leiden tot ernstige verwondingen en zelfs de dood. Uldis Roze, auteur van The North American Porcupine, vertelde me dat hij eens een gevecht onderbrak waarbij een verliezend mannetje ondersteboven aan het uiteinde van een tak bleef hangen. Een ander mannetje miste een oor.
Het winnende mannetje wordt beloond met de mogelijkheid om te paren. Als de paring in een boom plaatsvindt, duwt het mannetje het vrouwtje op haar tak naar voren, snuffelend om te ruiken of zij er klaar voor is. Het vrouwtje maakt dan kleine, scherpe, krijsende geluidjes als ze zich verwijdert. Dit gedrag kan dagen aanhouden. Als het vrouwtje eindelijk ontvankelijk is, nadert het mannetje op zijn achterpoten en staart, grommend op lage toon. Hij sproeit een zware stroom urine over haar lichaam en kop. Dan tilt zij haar achterhand op en buigt haar staart over haar rug, waarbij de onderzijde van de staart, die geen stekels heeft, wordt blootgelegd. Ze kunnen gedurende verschillende uren herhaalde copulaties uitvoeren, afgewisseld met perioden van reiniging en rust. Uiteindelijk klimt het vrouwtje op een andere tak en schreeuwt terug naar haar partner om hun verbintenis te beëindigen.
Een vrouwtje is zeven maanden zwanger en baart dan slechts een enkele baby, die ongeveer een pond weegt. Net als bij katten is het jong in een vlies gewikkeld dat de moeder onmiddellijk moet aflikken, want binnen een uur beginnen de stekels van de baby hard te worden. Rechtop zittend op haar staart en achterpoten, verzorgt de moeder haar jong terwijl de baby kakelt, piept, knort en met zijn lippen smakt. Het zogen gaat tot 125 dagen door. Samen met de melk eet de baby ook de vroege lentebladeren van bomen, waarbij hij vaak kleine suizende geluidjes maakt, die lijken op een kazoo. Terwijl de moeder in de bomen foerageert, blijft de baby op de grond en slaapt onder een rotsrichel, een boomstam of in de holte van een boom. Ze komen ’s nachts weer bij elkaar.
Een stekelvarken kan een levensduur hebben van vijf tot 30 jaar, waarin het vrouwtje 11 maanden per jaar doorbrengt met zwanger zijn of borstvoeding geven. Ze heeft geen jaren vrij om te herstellen. Dat is nog eens een toegewijde moeder.
Dian Parker is schrijver en natuuronderzoeker en woont in de heuvels van Chelsea, Vermont.