Aan de Black River in North Carolina groeien al millennia lang in stilte moerascipressen. Letterlijk: wetenschappers hebben onlangs bomen van meer dan 2000 jaar oud gevonden – waaronder een die minstens 2624 jaar oud is.
Dat maakt hem tot de op vier na oudst bekende niet-klonale boom ter wereld. (De Pando in Utah, een oeroud espenbos, plant zich ongeslachtelijk voort door zich te klonen uit een 80.000 jaar oud wortelstelsel.)
Een andere boom in de buurt bleek 2.088 jaar oud te zijn – en geowetenschappers denken dat meer moerascipressen (Taxodium distichum) in het Driezustersmoeras even oud of zelfs ouder zouden kunnen zijn.
“Er zijn zeker meerdere bomen van meer dan 2000 jaar oud in Black River,” vertelde geowetenschapper David Stahle van de Universiteit van Aransas aan The Charlotte Observer.
“Het is mijn overtuiging dat er een aantal zijn die de 3000 jaar benaderen, zo niet overschrijden.”
Het is al tientallen jaren bekend dat sommige bomen in de regio oeroud zijn. In de jaren tachtig ontdekten Stahle en collega’s bomen die tot 1700 jaar oud waren. Dit leidde tot de particuliere aankoop van 16.000 hectare door de North Carolina Nature Conservancy om deze statige planten te helpen beschermen.
Maar deze nieuwe ontdekking duwt de bekende leeftijd van de bomen met bijna een millennium naar achteren.
De ontdekking werd gedaan in een waterrijk gebied dat niet eerder door het onderzoeksteam was bezocht.
Met behulp van een instrument voor het nemen van monsters dat bekend staat als een aanwasboor en dat de bomen geen blijvende schade toebrengt, kunnen de onderzoekers een kernmonster nemen dat hen in staat stelt de jaarringen van de boom te tellen – de jaarringen die door jaarlijkse groeilagen worden gevormd. Deze monsters kunnen worden bemoeilijkt door kernrot, waardoor de bomen in het midden hol zijn. Daarom heeft het team bomen geselecteerd die over de hele lengte stevig zijn.
Verrassend genoeg bleek een boom met de naam BLK227 ten minste 2624 jaar oud te zijn. Dat maakt hem tot een zaailing of jonge boom in 605 v. Chr. – een tijdspanne die eeuwen voorafgaat aan het Romeinse Rijk, en het jaar waarin Nebukadnezar II de troon van Babylon besteeg.
Een andere boom, BLK232, was 2.088 jaar oud – daterend uit 70 v. Chr., rond de tijd dat de grote koningin Cleopatra werd geboren.
“Het is uiterst ongewoon om een oerbos van bomen te zien over de hele lengte van een rivier zoals deze,” zei Stahle. “Moerascipressen zijn waardevol als timmerhout en ze zijn zwaar gekapt. Veel minder dan 1 procent van de oorspronkelijke oerbossen van de moerascipres hebben het overleefd.”
Deze bomen zijn niet alleen opmerkelijk vanwege hun leeftijd. De ringen van de moerascipressen vormen een duidelijke registratie van de regenval tijdens het groeiseizoen van een bepaald jaar.
De ringen van BLK227 en BLK232 bevatten dus waardevolle informatie over twee en een half millennium klimaatinformatie – droogtes en overstromingen die helemaal teruggaan tot de tijd van het Neo-Babylonische Rijk.
Van bijzonder belang was een ernstige droogte die in 1587 begon en twee jaar duurde, samenvallend met de eerste pogingen om zich in Roanoke in Noord-Carolina te vestigen – wat mogelijk enig licht werpt op de vraag waarom de kolonisten van de Roanoke Colony ergens tussen 1587 en 1590 verdwenen.
“Het is een verbazingwekkend toeval dat de oudst bekende levende bomen in het oosten van Noord-Amerika ook het sterkste klimaatsignaal hebben dat ooit ergens op aarde is waargenomen,” vertelde Stahle aan de Smithsonian.
“De beste correlaties die we ooit hebben gezien, zijn met deze bomen. Waarom dat zo is, weet ik niet. Ze zijn ongelooflijk oud en extreem gevoelig voor het klimaat, vooral voor regenval.”
Het team heeft slechts 110 van de tienduizenden bomen doorboord, dus het is niet alleen mogelijk, maar ook waarschijnlijk dat er nog oudere bomen in het moeras staan. Sommige zijn misschien hol, en daarom is datering onmogelijk, maar dat maakt ze niet minder ongelooflijk.
Daarom is bescherming van het gebied nog belangrijker. Er is natuurlijk de eerder genoemde dreiging van houtkap – maar andere menselijke activiteiten vormen een meer indirecte bedreiging. Vervuiling. Klimaatverandering. Stijgende zeespiegel.
“Om deze bedreigingen tegen te gaan, biedt de ontdekking van de oudste bekende levende bomen in het oosten van Noord-Amerika, die in feite enkele van de oudste levende bomen op aarde zijn, een krachtige stimulans voor het behoud van deze opmerkelijke waterweg door particulieren, de staat en de federale overheid,” schreven de wetenschappers in hun paper.
Het onderzoek is gepubliceerd in Environmental Research Communications.