Czasami ludzie mylą trzy zaburzenia psychiczne, z których tylko jedno może być określane jako „powszechne” w populacji – zaburzenie dwubiegunowe (znane również jako depresja maniakalna), schizofrenię i zaburzenie osobowości wielorakiej (znane również pod nazwą kliniczną, dysocjacyjne zaburzenie tożsamości). To zamieszanie w dużej mierze wynika z powszechnego stosowania niektórych z tych nazw w popularnych mediach, a także jako skrót przez ludzi odnoszących się do kogoś, kto zmaga się z problemem zdrowia psychicznego. Zaburzenia te, jednak mają niewiele wspólnego poza faktem, że wielu, którzy je mają są nadal piętnowane przez społeczeństwo.
Zaburzenie dwubiegunowe
Zaburzenie dwubiegunowe jest dość powszechne zaburzenie psychiczne w porównaniu z innymi dwoma zaburzeniami. Zaburzenie dwubiegunowe jest również dobrze rozumiane i łatwo leczone przez połączenie leków i psychoterapii. Charakteryzuje się zmiennymi nastrojami manii i depresji, z których oba zazwyczaj trwają tygodnie lub nawet miesiące u większości ludzi, którzy mają to zaburzenie. Ludzie, którzy mają manię mają wysoki poziom energii i często irracjonalne przekonania na temat ilości pracy, którą mogą wykonać w krótkim czasie. Czasami biorą na siebie milion różnych projektów na raz i nie kończą żadnego z nich. Niektórzy ludzie z manią mówią w szybszym tempie i wydają się otaczającym ich ludziom być w ciągłym ruchu.
Po nastroju maniakalnym, osoba z zaburzeniem dwubiegunowym często „wpada” w nastrój depresyjny, który charakteryzuje się smutkiem, sennością i poczuciem, że nie ma sensu nic robić. Problemy ze snem występują podczas obu typów nastroju. Zaburzenia dwubiegunowe dotykają zarówno mężczyzn jak i kobiety w równym stopniu i mogą być po raz pierwszy zdiagnozowane w ciągu całego życia danej osoby.
Zaburzenia dwubiegunowe mogą być trudne do leczenia, ponieważ, podczas gdy osoba będzie brać leki przeciwdepresyjne, aby pomóc złagodzić depresyjny nastrój, są one mniej prawdopodobne, aby pozostać na leki, które pomagają rein w maniakalnym nastroju. Leki te powodują, że dana osoba czuje się „jak zombie” lub „bez emocji”, co jest uczuciem, którego większość ludzi nie chciałaby doświadczyć. Dlatego wiele osób z zaburzeniem dwubiegunowym ma trudności z utrzymaniem leczenia podczas fazy maniakalnej. Jednak większość osób z zaburzeniem dwubiegunowym funkcjonuje stosunkowo dobrze w normalnym społeczeństwie i radzi sobie ze swoimi wahaniami nastroju, nawet jeśli nie zawsze stosują się do przepisanych im leków.
Więcej informacji na temat choroby dwubiegunowej można znaleźć w naszym Przewodniku dwubiegunowym.
Schizofrenia
Schizofrenia jest mniej powszechna niż choroba dwubiegunowa i zazwyczaj jest po raz pierwszy zdiagnozowana u osoby w późnych latach nastoletnich lub wczesnych i późnych latach dwudziestych. Więcej mężczyzn niż kobiet otrzymuje diagnozę schizofrenii, która charakteryzuje się posiadaniem zarówno halucynacji jak i urojeń. Halucynacje to widzenie lub słyszenie rzeczy, których nie ma. Urojenia to wiara w coś, co nie jest prawdą. Ludzie, którzy mają urojenia, będą trwać w swoich urojeniach nawet wtedy, gdy pokaże się im dowody zaprzeczające tym urojeniom. Dzieje się tak dlatego, że podobnie jak halucynacje, urojenia są „irracjonalne” – stanowią przeciwieństwo logiki i rozsądku. Ponieważ rozum nie ma zastosowania do kogoś, kto ma schizofreniczne urojenia, logiczna kłótnia z nim prowadzi człowieka donikąd.
Schizofrenia jest również trudne do leczenia głównie dlatego, że ludzie z tym zaburzeniem nie funkcjonują tak dobrze w społeczeństwie i mają trudności z utrzymaniem reżimu leczenia. Takie leczenie zazwyczaj obejmuje leki i psychoterapię, ale może również obejmować program dzienny dla osób, które mają cięższe lub bardziej oporne na leczenie formy zaburzenia.
Z powodu charakteru objawów schizofrenii, ludzie z tym zaburzeniem często mają trudności w interakcji z innymi i prowadzeniu normalnych działań życiowych, takich jak utrzymywanie pracy. Wiele osób ze schizofrenią odchodzi od leczenia (czasami, na przykład, ponieważ halucynacje mogą im to nakazać) i kończy jako bezdomni.
Więcej informacji na temat schizofrenii można znaleźć w naszym Przewodniku po schizofrenii.
Zaburzenie osobowości wielorakiej (zaburzenie dysocjacyjne tożsamości)
Zaburzenie to było znane jako zaburzenie osobowości wielorakiej (i nadal jest powszechnie określane jako takie w mediach), ale jest obecnie znane pod swoją nowszą nazwą kliniczną, zaburzenie dysocjacyjne tożsamości (DID). DID charakteryzuje się zestawem jednej lub więcej odrębnych tożsamości, które osoba uważa za istniejące w sobie. Tożsamości te mogą rozmawiać z daną osobą, a ona może na nie odpowiadać. Tożsamości często są tworzone, aby pomóc osobie poradzić sobie z różnymi częściami jej życia i wydają się mieć odrębne osobowości, które są unikalne i różne od głównej osobowości danej osoby.
Czasami, ludzie z DID stracą poczucie czasu lub nie będą w stanie rozliczyć się z bloków czasu w ciągu dnia. Dzieje się tak, gdy jedna z tożsamości w obrębie danej osoby przejmuje kontrolę nad nią i angażuje się w zachowania, w które w przeciwnym razie nie zaangażowałaby się jej główna osobowość. Na przykład, osoba z DID może nie być w stanie być asertywna w sytuacji z szefem, więc asertywna tożsamość przejmuje kontrolę nad ważnym spotkaniem, aby zapewnić, że osoba jest asertywna.
Dysocjacyjne zaburzenie tożsamości nie jest powszechnie diagnozowane w populacji i nie jest dobrze rozumiane przez specjalistów zdrowia psychicznego i naukowców. Leczenie zazwyczaj obejmuje psychoterapię, aby pomóc zintegrować wszystkie tożsamości z główną osobowością i może trwać lata, jeśli zakończy się sukcesem.
Więcej informacji o Zaburzeniach Osobowości Wielorakiej, proszę zobaczyć nasz Przewodnik po Zaburzeniach Osobowości Wielorakiej.
Porównanie trzech bardzo różnych zaburzeń
Ludzie z zaburzeniem dwubiegunowym zazwyczaj mogą prowadzić całkiem „normalne” życie, utrzymywać regularną pracę, mieć szczęśliwy związek i rodzinę, nawet odnosić sukcesy zawodowe. Osoby z zaburzeniem dwubiegunowym nie słyszą głosów, których tam nie ma i nie mają wielu osobowości w swoich ciałach. Ludzie z zaburzeniem dwubiegunowym radzą sobie najlepiej, gdy trzymają się jakiegoś schematu leczenia.
Wielu ludzi ze schizofrenią często ma trudniejszy czas funkcjonowania w normalnym społeczeństwie. Ze względu na charakter zaburzenia, ludzie ze schizofrenią często mają trudny czas pozostawania w leczeniu, a jeszcze trudniejszy czas z relacjami społecznymi, rodziną, przyjaciółmi i pracą. Nadal jest to jedno z najbardziej napiętnowanych zaburzeń zdrowia psychicznego, pomoc w wielu społecznościach może być trudna do uzyskania, a wiele osób ze schizofrenią kończy jako bezdomni i zapomniani przez rodzinę i społeczeństwo.
Ludzie chorzy na schizofrenię, którzy mają silne wsparcie i zasoby ze strony społeczności i rodziny radzą sobie dobrze i mogą prowadzić szczęśliwe, zdrowe, satysfakcjonujące życie, z satysfakcjonującymi relacjami rodzinnymi i społecznymi. Osoby ze schizofrenią mogą mieć depresję lub manię, ale zazwyczaj jest to wynikiem samej schizofrenii (np. są przygnębieni, ponieważ mają schizofrenię). Jeśli osoba słyszy głosy (nie wszyscy ludzie ze schizofrenią to robią), nie rozpoznaje głosów jako części siebie.
Ludzie z zaburzeniem osobowości wielorakiej, lub zaburzeniem dysocjacyjnym tożsamości (DID), często mogą prowadzić udane, „normalne” życie ze zdrowymi, szczęśliwymi relacjami z innymi. Podczas gdy, podobnie jak osoby ze schizofrenią, mogą „słyszeć głosy” w swojej głowie, głosy te są rozpoznawane przez osobę jako różne tożsamości wewnątrz niej samej (nie jako głosy z zewnątrz). Takie tożsamości mogą pomóc tej osobie funkcjonować w życiu i mogą pozwolić jej na życie z jedynymi zakłóceniami. Inni z DID mają trudniejszy czas, ponieważ tożsamości przejmują część ich życia, co sprawia, że rozliczanie czasu w ciągu dnia jest trudne i frustrujące. Podczas gdy osoba z DID może popaść w depresję, jest ona wtórna do samych objawów DID (np. osoba jest w depresji ponieważ próbuje poradzić sobie ze swoim DID).
Ludzie najczęściej mylą kogoś, kto cierpi na schizofrenię z kimś, kto ma dysocjacyjne zaburzenie tożsamości. Podczas gdy oba te zaburzenia są chronicznymi, poważnymi problemami zdrowia psychicznego, różnice między nimi są znaczące. Ludzie ze schizofrenią słyszą lub widzą rzeczy, których nie ma i wierzą w rzeczy, które nie są prawdziwe, często związane ze złożonym, irracjonalnym systemem przekonań. Nie mają wielokrotnej tożsamości ani osobowości. Osoby z DID nie mają przekonań dotyczących urojeń, poza ich wielokrotnymi osobowościami lub tożsamościami. Jedyne głosy, które słyszą lub z którymi rozmawiają to właśnie te tożsamości.