„Masz znaczenie, ponieważ jesteś sobą, i masz znaczenie do końca swojego życia. Zrobimy wszystko, co w naszej mocy, aby nie tylko pomóc Ci spokojnie umrzeć, ale także żyć aż do śmierci.” – Dame Cicely Saunders
Dla wielu we współczesnym ruchu hospicyjnym nazwisko Dame Cicely Saunders niesie ze sobą poziom szacunku zbliżony do tego, jakim darzono Florence Nightingale czy Clarę Barton.
Saunders jest powszechnie uważana za kluczowego założyciela nowoczesnych programów hospicyjnych, jak również za jednego z pierwszych wiodących orędowników opieki paliatywnej, która pomaga zapewnić, że pacjenci z nieuleczalnymi chorobami są traktowani ze współczuciem i szacunkiem.
Cicely Mary Strode Saunders urodziła się 22 czerwca 1918 roku i w wieku 20 lat zapisała się na Uniwersytet Oksfordzki, aby studiować politykę, filozofię i ekonomię. Gdy wybuchła II wojna światowa, opuściła Oxford, by zostać pielęgniarką-studentką w londyńskim szpitalu św. Tomasza, ale kontuzja pleców zmusiła ją do porzucenia pielęgniarstwa. Następnie wróciła do Oksfordu i uzyskała tytuł licencjata oraz dyplom z administracji publicznej i społecznej. Stamtąd poszła na szkolenie jako medyczny pracownik socjalny (lub szpitalny almoner w języku brytyjskim).
To właśnie w tym czasie Saunders przeszła doświadczenie zmieniające życie, kiedy poznała Davida Tasma, 40-letniego polskiego uchodźcę z nieoperacyjnym rakiem. W ciągu kilku krótkich miesięcy ona i Tasma stali się sobie bliscy, ponieważ on zwierzył się jej ze swoich uczuć, że zmarnował swoje życie, a ona zaczęła wyobrażać sobie, jak mogłaby pomóc nieść pokój śmiertelnie chorym pacjentom w ich ostatnich dniach. Kiedy zmarł, zostawił jej 500 funtów, które miała przeznaczyć na realizację tego marzenia.
Przeciwdziałanie „całkowitemu bólowi” pacjentów
Niedługo potem Saunders rozpoczęła wolontariat jako pielęgniarka w szpitalu św. Łukasza w północnym Londynie w ramach swojej determinacji, aby dowiedzieć się więcej o specyficznych potrzebach osób cierpiących na choroby terminalne. Będąc tam, stawała się coraz bardziej sfrustrowana tym, co uważała za ambiwalencję lekarzy w stosunku do nieuleczalnie chorych pacjentów – tych, których nie można wyleczyć – i doszła do wniosku, że jej najlepszą szansą na pokazanie lepszej drogi będzie zostanie lekarzem. W 1951 roku, w wieku 33 lat, została studentką medycyny. Kiedy w 1957 roku uzyskała dyplom lekarza, stała się pierwszym współczesnym lekarzem, który poświęcił swoją karierę umierającym pacjentom.
W kolejnych latach Saunders rozpoczęła pracę w Hospicjum św. Józefa w londyńskiej dzielnicy East End. To tutaj sformułowała zasady nowoczesnych programów hospicyjnych i opieki paliatywnej, rozwijając systematyczne podejście do zarządzania bólem u śmiertelnie chorych pacjentów. Rozumowała, że łagodząc ból fizyczny, można również złagodzić znaczną część bólu psychicznego i emocjonalnego chorego. Dokonała również rozróżnienia pomiędzy łagodnym, średnim i silnym bólem, z różnymi zaleceniami leczenia dla każdego poziomu. Dodatkowo, opracowała innowacyjny system prowadzenia dokumentacji, używając kart perforowanych do śledzenia 1100 pacjentów, którymi opiekowała się w St. Joseph’s.
Podejście Saundersa dało pełną uwagę na potrzeby pacjenta w zakresie komponentów fizycznych, społecznych, emocjonalnych i duchowych (co nazwała perspektywą „bólu całkowitego”). Chodziło o to, aby skupić się na opiece nad całą osobą i objęciem rodziny i przyjaciół pacjenta jako części tej opieki. Podejście Saundersa przyczyniło się do rozwoju opieki paliatywnej i nowoczesnej filozofii hospicyjnej.
W 1967 roku spełnił się długoterminowy cel Saunders, która chciała stworzyć własną wizję hospicjum – bardziej domu w szpitalu. Krzysztofa, od imienia patrona podróżników, i zaczęła wprowadzać i rozwijać wiele holistycznych, skoncentrowanych na pacjencie programów hospicyjnych i technik opieki paliatywnej, które opracowała w ciągu poprzednich dwóch dekad. Pod jej kierownictwem Hospicjum św. Krzysztofa stało się pierwszym hospicjum, które połączyło specjalistyczną kontrolę bólu i objawów, pełną współczucia opiekę, nauczanie i badania kliniczne. St. Christopher’s pomogło również w rozwoju opieki paliatywnej, zarówno poprzez praktykę kliniczną, jak i nauczanie oraz inne programy.
W tym czasie odbyła także kilka podróży do Stanów Zjednoczonych, gdzie wykładała i spotykała się z wieloma pionierami hospicjów o podobnych poglądach, takimi jak Elizabeth Kubler-Ross, autorka książki „O śmierci i umieraniu”, oraz Florence Wald, która jest uważana za założycielkę ruchu hospicyjnego w USA.S. hospice movement.
Dame Cicely’s Legacy
Saunders otrzymała szereg tytułów honorowych, a w 1980 roku została mianowana przez królową Elżbietę II Dame Commander of the British Empire. W 1989 roku została odznaczona brytyjskim Orderem Zasługi. Dame Cicely zmarła 14 lipca 2005 roku, w wieku 87 lat, w założonym przez siebie hospicjum, St Christopher’s Hospice.
„Ta zwiększona świadomość wśród pracowników medycznych, jak również członków rodzin, pomogła poprawić programy hospicyjne”, powiedziała Doughty. „Obecnie kładzie się większy nacisk nie tylko na leczenie bólu, ale także na leczenie objawów. To pomogło zapewnić pacjentom lepszą jakość życia, a nawet dłuższe życie.”
To jest perspektywa, która nadal jest kluczowa dla podejścia Crossroads do opieki hospicyjnej.
„A dzisiaj, dzięki internetowi, rodziny mogą robić badania, porównywać programy hospicyjne i sprawdzać, jakiego rodzaju opieki powinni oczekiwać” – powiedział Doughty. „To naprawdę zmieniło dynamikę.”
Więcej informacji na temat hospicjum można znaleźć na stronie Crossroads lub dzwoniąc pod numer 1-888-564-3405.