Wanneer is het veganisme begonnen?

Ik ben geen veganist, maar ik ben gefascineerd door het concept. Ik ben een dierenvriend en eet zo duurzaam en ethisch als ik kan, maar ik ben geen veganist. Ik eet veel vegetarisch, maar dat is meestal per ongeluk. Veel voedsel dat ik eet bevat toevallig geen dierlijke producten.

In het geval dat je onder een metaforische steen hebt geleefd en het niet weet, veganisme is het elimineren van dierlijke producten in iemands leven, met name in het dieet. Dat betekent, geen eieren, geen melk, geen vlees, geen leer, geen parels, helemaal niets. Maar wanneer besloten mensen dat dit een goed idee was?

Het is niet zo simpel. Het korte antwoord zou 1944 kunnen zijn, toen de term “veganist” werd bedacht. Maar mensen aten dit dieet of leefden deze levensstijl natuurlijk al voordat er een woord voor werd gebruikt, nietwaar?

Vegetarisme, een eenvoudiger dieet waarbij vlees wordt afgezworen maar wel enkele andere dierlijke produkten zoals melk en eieren worden gebruikt, kan helemaal teruggedateerd worden tot 3300 v. Chr. in India. Veel oude Griekse filosofen en toneelschrijvers onthielden zich ook van vleesconsumptie; zowel Ovidius als Plutarchus worden genoemd als vegetariërs. Volgens sommige geleerden “onderscheidde Pythagoras zich door een zodanige zuiverheid en vermeed hij moorden en moordenaars zozeer dat hij zich niet alleen onthield van dierlijk voedsel, maar zelfs afstand hield van koks en jagers”. Het komt erop neer dat dieren net als mensen rechtvaardigheid verdienen.

Het was – niet verrassend – de westerse cultuur die de vegetarische beweging in een stroomversnelling bracht. In het 19e eeuwse Groot-Brittannië en Amerika werd vegetarisme een enorme rage, en beroemdheden als Percy Bysshe Shelley pleitten voor het mijden van dieren en dierlijke producten. De Britse arts William Lambe publiceerde zelfs een studie waarin stond dat een “water- en groentedieet” alles kon genezen, van “tuberculose tot acne.”

In 1847 werd in Engeland de eerste vegetarische vereniging opgericht, en slechts drie jaar later ontstond de American Vegetarian Society, mede opgericht door de uitvinder van de Graham-cracker (cool, toch?). Pas in 1944 stelde Donald Watson vast dat er een verschil bestond tussen niet-vleeseters die wel zuivel consumeerden en zij die dat niet deden. Zo werd de term “veganisme” geboren.

Je stelt jezelf misschien dezelfde vraag als ik: Wat is in godsnaam een vegetarische vereniging? In wezen was de Vegetariërsbond een groep mensen die geen vlees aten en die samenkwamen om vleesalternatieven te bespreken, recepten uit te werken en nieuwsbrieven over het onderwerp te schrijven. Mahatma Gandhi was een uitvoerend lid van de eerste vereniging in Engeland. Gandhi was institutioneel in het promoten van een op moraliteit gebaseerd vegetarisme in plaats van een op gezondheid gebaseerd vegetarisme. Hij stelde dat vegetarisme een kwestie van ethiek was.

Het hedendaagse vegetarisme en veganisme neemt nog steeds verschillende vormen aan. Sommige veganisten eten honing, anderen niet (maar dat is een heel ander onderwerp). Sommige vegetariërs eten en gebruiken eieren, andere niet. Sommigen gebruiken eieren in recepten, maar eten ze niet als zodanig. Er is veel discrepantie in de definitie van wat een veganist een veganist maakt.

Er zijn meer “voedselbewegingen” in de 21e eeuw dan ooit tevoren. Pescatariers (zij die zich onthouden van het eten van vlees maar wel vis eten), Raw Vegans (veganisten die geen gekookt voedsel eten), Fruitarians (zij die alleen fruit eten); de variaties zijn letterlijk eindeloos. In de moderne wereldcultuur is veganisme gebruikelijk onder zowel millennials als ouderen. Er wordt veel gespeculeerd over de vraag of een veganistisch dieet goed zou kunnen zijn voor de spijsvertering of de opname van voedingsstoffen.

Hoe je het ook wendt of keert, de geschiedenis van vegetarisme en veganisme gaat ver terug. Iets waarvan ik dacht dat het gewoon een rage-dieet van de moderne wereld was, heeft een veel rijkere geschiedenis.