Nnamdi Azikiwe werd niet alleen de eerste Nigeriaanse president, maar was ook een Panafrikanist die een revolutie teweegbracht in de West-Afrikaanse krantenindustrie.
Zoals de meeste Afrikaanse journalisten die in de mediasector terechtkwamen door te vechten voor de bevrijding van het continent van de kolonisators, was Dr. Benjamin Nnamdi Azikiwe, ook bekend als “Zik”, geen uitzondering. Jomo Kenyatta van Kenia, Julius Nyerere van Tanzania en Kwame Nkrumah van Ghana waren allen activisten voordat zij journalist werden en vervolgens president van een staat. Zij waren allen leiders in de Pan-Afrikaanse Beweging.
Azikiwe werd op 16 november 1904 geboren uit Igbo-ouders in Zungeru, Noord-Nigeria, de tegenwoordige Niger-staat van Nigeria. Hij wordt vereerd als de grote Afrikaanse pragmatische progressieve filosoof, geleerde en eminente journalist van de 20e eeuw. Hij was een geleerde die vele werken over onderwijsfilosofie heeft geschreven. Hij bezocht verschillende lagere en middelbare missiescholen in Onitsha, Calabar en Lagos.
Levensinvloeden
Azikiwe had tijdens zijn schooltijd in Onitsha korte tijd bij een familielid gewoond, terwijl hij tegelijkertijd een baantje als student-leraar had en met zijn verdiensten zijn moeder financieel ondersteunde.
Hij zou zich later bij zijn vader in Calabar voegen in 1920, waar hij zijn opleiding kreeg aan het Waddell Training College, een plaats waar hij kennis maakte met de leer van de Afro-Amerikaanse burgeractivist Marcus Garvey. Garvey zou zijn filosofisch kompas worden in de richting van nationalistische politiek.
Toen hij overstapte naar de Methodist Boys High School in Lagos kreeg hij meer mogelijkheden en toegang tot invloedrijke geleerden. Hij had het geluk een lezing te horen van James Aggrey, een pedagoog die geloofde dat Afrikanen in het buitenland een universitaire opleiding moesten volgen en naar huis moesten terugkeren om veranderingen teweeg te brengen op het Afrikaanse continent.
Aggrey gaf de jonge Azikiwe een lijst van scholen in Amerika die zwarte studenten toelieten. Zik arriveerde in 1925 in de Verenigde Staten, waar hij verschillende scholen bezocht en meerdere diploma’s behaalde, waaronder een bachelor- en masterdiploma van de Lincoln University in Pennsylvania en een tweede masterdiploma van de Universiteit in Pennsylvania.
Hij werd kandidaat voor een doctorstitel aan de Columbia University, waar zijn promotieonderzoek zich richtte op Liberia in de wereldpolitiek. Tijdens zijn verblijf in Amerika was hij columnist voor de Baltimore Afro-American, de Philadelphia Tribune en de Associated Negro Press. Tegen de tijd dat hij in 1934 terugkeerde in Nigeria, waren Azikiwe’s idealen te herleiden tot de Afro-Amerikaanse pers, het Garveyisme en het pan-Afrikanisme. Hij was een man met een missie toen hij zich eenmaal realiseerde hoe media de psyche van mensen kunnen beïnvloeden.
Activisme en krantentijd
Hij solliciteerde naar een functie bij buitenlandse diensten voor Liberia maar werd afgewezen omdat hij geen inwoner van het land was, dus ging hij door met zijn visie van een verenigd Afrika en keerde in 1934 terug naar Lagos, Nigeria.
Hij accepteerde een aanbod van de Ghanese zakenman Alfred Ocansey om oprichter-redacteur te worden van de African Morning Post een nieuw dagblad aan de Goudkust, nu bekend als Ghana. De krant werd al snel een belangrijk orgaan voor nationalistische propaganda en de Pan Africanist filosofie.
Hij zou de mentor worden van Kwame Nkrumah, die later de eerste president van Ghana zou worden, voordat hij in 1937 terugkeerde naar Lagos, Nigeria. Daar richtte hij een mediabedrijf op onder de naam Zik Group, waaronder hij West African Pilot oprichtte en redigeerde, dat werd omschreven als “een vurige en agressieve nationalistische krant van de hoogste orde.”
Onder Zik Group veroorzaakte hij een revolutie in de West-Afrikaanse krantenindustrie, door te laten zien dat Engelstalige journalistiek succesvol kon zijn, en breidde hij zijn meerderheidsbelang uit tot meer dan 12 dagbladen die door Afrikanen werden geleid. West African Pilot groeide exponentieel van een aanvankelijke oplage van 6000 exemplaren per dag tot een oplage van meer dan 20.000 exemplaren op het hoogtepunt in 1950. Er was ook Southern Nigeria Defender in Warri (nu bekend als Ibadan), de Eastern Guardian (opgericht in 1940 en gepubliceerd in Port Harcourt), en de Nigerian Spokesman in Onitsha. In 1944 verwierf de groep de Daily Comet van Duse Mohamed. Tegen 1950 werden de vijf toonaangevende door Afrikanen gerunde kranten in de oostelijke regio (inclusief de Nigerian Daily Times) overvleugeld door West African Pilot.
Azikiwe’s krantenonderneming was een zakelijk en politiek instrument. Hij begon zelfs met het schrijven van een column – Inside Stuff – in African Morning Post, waarin hij af en toe probeerde het politieke bewustzijn te verhogen. Zijn krantencollectie speelde een cruciale rol in het stimuleren van het Nigeriaanse nationalisme.
In de jaren zestig, na de Nigeriaanse onafhankelijkheid, was de nationale West African Pilot vooral invloedrijk in het oosten. Azikiwe richtte zich vooral tegen politieke groeperingen die uitsluiting voorstonden. Een Yoruba-factie bekritiseerde hem omdat hij zijn krant gebruikte om oppositie tegen zijn opvattingen te onderdrukken.
Ter ondersteuning van zijn zakelijke ondernemingen en om uiting te geven aan zijn economisch nationalisme, richtte Azikiwe in 1944 de African Continental Bank op en runde hij ook het Penny Restaurant.
Politiek leven
Azikiwe raakte ook direct betrokken bij de politiek, eerst bij de Nigeriaanse Jeugdbeweging in 1944 en later toen hij in 1945 een algemene staking leidde. Op 8 juli 1945 verbood de Nigeriaanse regering Azikiwe’s West African Pilot en Daily Comet wegens het verkeerd weergeven van informatie over een algemene staking.
Hij richtte de National Council of Nigeria and the Cameroons op, een groep die zich steeds meer ging identificeren met de Igbo-bevolking van Zuid-Nigeria. En in 1948 werd Azikiwe, met steun van de Nationale Raad, gekozen in de Nigeriaanse Wetgevende Raad en later werd hij van 1954 tot 1959 premier van de oostelijke regio.
Zik zou de eerste president worden toen Nigeria de republiek werd en regeerde van 1963 tot 1966. Voordat hij president werd, was hij van 1960 tot 1963 gouverneur-generaal van Nigeria geweest. Hij werd uit zijn ambt ontzet tijdens een militaire staatsgreep op 15 januari 1966. Hij werd woordvoerder van Biafra en adviseerde de leider ervan, Chukwuemeka Odumegwu Ojukwu, tijdens de Biafra-oorlog tussen 1967 en 1970.
Na de oorlog werd hij van 1972 tot 1976 rector van de Universiteit van Lagos. In 1978 werd hij lid van de Nigeriaanse Volkspartij en in 1979 en 1983 deed hij vergeefse pogingen om president te worden. Onvrijwillig verliet hij de politiek na de militaire staatsgreep van 31 december 1983. Azikiwe overleed op 11 mei 1996 in het University of Nigeria Teaching Hospital in Enugu na een lange ziekte, en ligt begraven in Onitsha.