Door Dr. A.J. Drenth
De Myers-Briggs gaat uit van vier Judging-functies en vier Perceiving-functies. De Perceiving functies zijn verder onderverdeeld in twee Sensing en twee Intuition functies. De ene Sensing-functie, Extraverted Sensing (Se), is naar buiten gericht, terwijl de andere, Introverted Sensing (Si), naar binnen gericht is. Se is de dominante functie voor ESTP’s en ESFP’s, terwijl Si dominant is bij de ISTJ en ISFJ types.
Extravert Sensing (Se) vs Introvert Sensing (Si)
Extravert Sensing (of wat Jung Extraverted Sensation noemde) vindt plaats door middel van de vijf primaire zintuigen (zicht, geluid, tast, reuk en smaak).
Introvert Sensing (Si) daarentegen heeft betrekking op innerlijke lichamelijke gewaarwordingen zoals pijn, honger, dorst, inwendige temperatuur, gevoelloosheid, tintelingen, spierspanning, enz. Zowel Se als Si zijn van cruciaal belang voor onze fysieke overleving, het leveren van vitale zintuiglijke feedback van binnenuit en van buitenaf.
Op het eerste gezicht lijkt het misschien vreemd dat sommige mensen sterkere extraverte zintuigen zouden vertonen en andere sterkere introverte zintuigen, maar dit is eigenlijk niet anders dan andere individuele verschillen. Er zijn in ons evolutionair verleden zeker tijden geweest waarin een goed ontwikkelde Se gunstiger was om te overleven, evenals tijden waarin Si bijzonder belangrijk bleek. Het hebben van zowel Si als Se types zou dus de overlevingskansen van onze soort hebben verbeterd, omdat we zo een breed scala aan zintuiglijke gegevens konden ontvangen en controleren. Se-types, bijvoorbeeld, waren waarschijnlijk beter geschikt voor jachttaken vanwege hun vermogen om belangrijke details in de omgeving op te merken en erop te reageren. Si -types, daarentegen, waren wellicht beter in het onderscheiden of voedsel of water giftig was vanwege hun innerlijke gevoeligheid.
Ondanks de belangrijke rol van Extrovert en Introvert Sensing bij het bemiddelen van basale fysiologische waarneming, is dit niet hun enige doel. Meer in het algemeen kan Se worden opgevat als een betrokkenheid bij de concrete gebeurtenissen om ons heen. Dit omvat niet alleen het opmerken van zintuiglijke details zoals beelden, geuren en bewegingen, maar ook zaken als trends, modes en stijlen. Hoewel alle persoonlijkheidstypen afhankelijk zijn van visie voor het dagelijks functioneren, lijken Se-typen vooral afgestemd op visuele input. Dit is de reden waarom zij (SP’s) de neiging hebben zich meer zorgen te maken over hun uiterlijk, en over verschijningen in het algemeen, dan Si-types (SJ’s) dat doen. SP’s zoeken plezier en Si schept veel genoegen in het waarnemen van zowel fysieke schoonheid als zintuiglijke nieuwigheid. Hun voorliefde voor zintuiglijke nieuwigheden is de reden waarom SP’s vaak worden omschreven als sensatiezoekers of hedonisten. Se is ook geëngageerd door fysieke actie. SP’s houden ervan om signalen uit de omgeving waar te nemen en er fysiek op te reageren. Daarom gaan zij vaak werken als eerstehulpverleners, atleten, monteurs, koks en dergelijke.
Terwijl Introvert Sensing zich kan afstemmen op onmiddellijke innerlijke gewaarwordingen (een rol die overigens vaak over het hoofd wordt gezien), wordt het ook geassocieerd met het zich herinneren en bewaren van vroegere manieren van doen. Ik beschouw Si graag als een synopsis van iemands persoonlijk verleden, waarin al zijn ervaringen uit het verleden worden samengevat in een specifieke kijk op het verleden. Met name voor Si-types (SJ’s) zijn de dingen die in dit Si-perspectief het meest op de voorgrond treden en worden gekoesterd, de dingen die het meest routineus en vertrouwd zijn. Er lijkt een kwantitatieve factor aan het werk te zijn in Si. Hoe vaker iets wordt gedaan – een bepaalde maaltijd eten, een bepaald liedje horen, enz. – hoe liever het wordt. Het was waarschijnlijk een Si-type dat, toen hij merkte hoe zijn smaak veranderde bij herhaalde blootstelling, de uitdrukking “het zal aan me groeien” bedacht. In vele gevallen, als je een SJ ertoe kan brengen iets te blijven proberen, is er een goede kans dat ze er van zullen gaan genieten (of het op zijn minst beter zullen verdragen). SP’s, die minder gehecht zijn aan ervaringen uit het verleden en over het algemeen een breder gehemelte lijken te hebben, zijn meer geneigd om iets de eerste keer al lekker te vinden. SJ’s daarentegen verkiezen dat extraverte gewaarwordingen binnen een vertrouwde bandbreedte blijven. Nieuwe of extreme externe gewaarwordingen kunnen zelfs opdringerig lijken voor SJ’s (vooral ISJ’s), waardoor ze van Si overschakelen naar hun minder geprefereerde Se-functie. SP’s kunnen zich op dezelfde manier afgeschrikt voelen wanneer ze vermaand worden om “naar je lichaam te luisteren” of “op te merken wanneer je vol zit”, omdat dit een grotere focus op Si dan op Se zou vereisen.
Zoals uiteengezet in mijn post, Introverte versus Extraverte functies, kunnen de introverte functies over het algemeen als conservatiever worden beschouwd en de extraverte functies als liberaler of expansiever. Dit geldt voor Si en Se. Introverte Sensing types zijn conservatief met betrekking tot het verleden. Zij geven de voorkeur aan het “beproefde en ware”. En omdat zij niet afhankelijk zijn van nieuwe zintuiglijke input uit de omgeving om hen te stimuleren, zijn zij over het algemeen minder consumentistisch of materialistisch dan extraverte Sensors zouden kunnen zijn. Als zij iets nieuws nodig hebben, geven zij er vaak de voorkeur aan Ne te gebruiken om slim een geïmproviseerde oplossing te maken van bestaande middelen in plaats van iets kant-en-klaars te gaan kopen. In die zin worden Si (of Ne) types vaak omschreven als vindingrijk. Se- en Ni types daarentegen zouden eerder geneigd zijn alles te kopen wat ze denken nodig te hebben zonder er verder over na te denken. Hun eerste instinct ten aanzien van de materiële wereld is niet om te conserveren, maar om te consumeren. Dit geldt vooral voor ESP-typen.