Dit verhaal werd oorspronkelijk gepubliceerd op Invisible Gamer op 8 februari 2017.
Toen ik nadacht over deze lijst van 1992, merkte ik dat ik veel mijlpalen en echt geweldige games had weggelaten. Dat is gewoon een teken van de ontluikende en diverse landschap video gaming was evoluerende in, een lijn die echt werd getrokken, naar mijn mening, in 1991. Van nu af aan kan ik me alleen maar voorstellen dat een groter aantal games die mensen echt dierbaar zijn, zullen worden weggelaten. Anderzijds is deze lijst een mengeling van mijn persoonlijke favorieten en een standaard criterium van wat 25 jaar later nog steeds geweldig “voelt” (met deze vermelding). 1992 markeert ook het begin van de culturele draden die we associëren met de jaren ’90, toen het decennium zich vierkant verwijderde van de invloeden van de jaren ’80. Bill Clinton werd verkozen tot president van de Verenigde Staten van Amerika, Aladdin stevig gecementeerd Disney’s streak die zou uitbarsten in zijn eigen renaissance, en Sublime’s debuut 40oz. to Freedom bracht de bijna ’90s-confined ska naar de mainstream.
Note: Vorige items in deze serie werden gebouwd met Noord-Amerikaanse release data in het achterhoofd. Van nu af aan, zal games worden beschouwd als het jaar waarin ze voor het eerst werden uitgebracht, ongeacht het grondgebied. Gelukkig zijn er geen grote games verloren gegaan in deze vertaling. Bovendien, door de steeds complexere aard van dit idee, zal het moeilijk worden om uitvoerig te schrijven over elk spel dat ik gespeeld heb. Er zal echter wat hulp komen in de vorm van collega-schrijvers van Invisible Gamer.
Eervolle vermelding – Pocky & Rocky
Ontwikkelaar/Uitgever: Natsume
Austin Clark: Als kind speelde ik Pocky & Rocky altijd met mijn moeder. Het was een van die spellen die ik zo vaak huurde dat het waarschijnlijk slimmer was geweest om het gewoon te kopen. Waarom speelden we het zo vaak? Omdat het een fantastisch co-op spel is dat is geëvolueerd van andere shoot ‘em up spellen uit de speelhal. Het ging niet om een ruimteschip dat aliens neerschoot; het was een kleurrijke, fantasierijke kijk op de Japanse folklore en mythologie. De actie was hectisch en non-stop, en de patronen van de vijanden maakten het een perfecte co-op ervaring. Mijn moeder en ik hebben het nooit uitgespeeld, maar 20 jaar later kwamen een maat van me en ik bij elkaar en versloegen het spel ternauwernood op easy. Het was glorieus.
#9 – Lunar: The Silver Star
Ontwikkelaar: Game Arts/Studio Alex
Uitgever: Working Designs (NA)
De Sega CD was een vreemde disc-gebaseerde add-on voor de toen bloeiende Genesis, een teken des tijds aangezien CD technologie het nieuwe en opwindende ding was. Hoewel de Sega CD uiteindelijk geen ongelooflijk goed ondersteund randapparaat werd, maakten een aantal belangrijke games van de add-on een waardevolle toevoeging. Lunar: The Silver Star was één van die spellen. Lunar was een vrij ambitieuze, lange RPG die meer gekenmerkt werd door het verhaal dan door vernieuwingen in de gameplay. In feite is het spel vrij lineair en eenvoudig. Buiten het unieke, vrij open-ended formatie systeem, heeft Lunar geen coole, diepgaande mechanics. Toch is de eenvoud een van de sterkste punten. Ik hou van eenvoudigere RPG’s die de speler in staat stellen het spel volledig te ervaren, een welkome ontwerpfilosofie als het gaat om Lunar’s nadruk op verhaal en lengte. De nieuwe CD-technologie werd zeer effectief gebruikt om een wijdvertakt epos op te bouwen met indrukwekkende (voor die tijd) anime-achtige cutscenes. De PlayStation “Complete” remake is de beste manier om het spel te spelen, maar zelfs dan nog, het origineel is een vaak over het hoofd geziene RPG met een unieke kunststijl en wereld.
#8 – E.V.O.: Search for Eden
Ontwikkelaar: Almanic
Uitgever: Enix
E.V.O.: Search for Eden is een van die spellen die ik al een groot deel van mijn leven kende (en waarin ik geïnteresseerd was), maar nooit heb gespeeld. Gelukkig, toen ik eenmaal zijn achterstand status had opgelost, was ik ongelooflijk blij om een revolutionaire en technisch leuke RPG/platformer te vinden. E.V.O. doet me in de beste zin denken aan ActRaiser; het zijn allebei vreemde genre-hybriden die de grenzen verlegden van wat op console kon worden gedaan. E.V.O. speelt zich af over millennia, terwijl spelers hun basisvis meenemen naar het tijdperk van de mens, en deze gaandeweg in verschillende vormen evolueren. E.V.O. maakt van “leveling” een echt bevredigend en visueel representatief proces, want door ervaring op te doen kunnen spelers verschillende evolutionaire aanpassingen aan hun schepsel toevoegen. Er zijn een aantal vertakkende paden die resulteren in werkelijk unieke creaties, en verborgen geheimen voegen nieuwe onderdelen en evoluties toe aan de mix. De ongelooflijk unieke en innovatieve metagame wordt ervaren via een solide en op gevechten gebaseerde platformgame, vol met een geweldige mix van briljant ontworpen vijanden en eindbazen. E.V.O. heeft zelfs een behoorlijk meeslepend en vreemd “alternatieve geschiedenis”-plot dat de wonderbaarlijke gebeurtenissen verklaart die het schepsel van de speler meemaakt. Niets vergelijkbaars als E.V.O. is gemaakt in de 25 jaar sinds de release, en dat is een van de hoogste complimenten die ik het kan geven.
#7 – Super Mario Kart
Ontwikkelaar/Uitgever: Nintendo
Ik ben niet opgegroeid met Super Mario Kart, zoals naar ik aanneem veel van de mensen die beweren dat dit de beste uit de serie is, wel hebben gedaan. Ik heb de game pas voor het eerst gespeeld toen ik me voorbereidde op deze lijst uit 1992, dus ik denk dat mijn verliefdheid op deze game wel aantoont dat hij nog altijd garant staat voor puur, gepolijst, kart-plezier. Er is een reden waarom elk kart-gebaseerd spel Super Mario Kart als voorbeeld neemt. Zoals het Nintendo betaamt, is Super Mario Kart ontworpen met toegankelijkheid in het achterhoofd, en het eindresultaat wordt geaccentueerd door doordacht polijstwerk en uitgebreide opties. Natuurlijk ziet Super Mario Kart er simplistisch uit in vergelijking met zijn opvolgers, maar het aantal circuits, personages, speltypen en andere opties maken het tot een compleet en goed afgerond pakket, in tegenstelling tot veel andere race- of sportgames uit die tijd. Die rijkdom aan content zorgt er alleen maar voor dat je de strakke, ongelooflijk leuke Mode 7-races keer op keer kunt beleven.
Austin Clark: Voor mij is Super Mario Kart nog steeds een van de beste Mario Kart-spellen in de serie, niet alleen vanwege de erfenis, maar ook omdat het zo uniek is in vergelijking met de rest van de serie. Misschien ligt het aan de 16-bit stijl van de SNES, maar Super Mario Kart speelt, voelt en klinkt net een beetje anders dan de andere games. Tot op de dag van vandaag ben ik gek op die soundtrack. En ik hou ervan hoe waanzinnig scherp de drifts zijn, en tot op de dag van vandaag hou ik van die battle mode. Als je de originele Mario Kart nog nooit hebt geprobeerd en denkt dat het maar een prototype is dat verbeterd is, dan smeek ik je om terug te gaan en het eens te proberen. Het is nog steeds iets speciaals.
#6 – Shining Force
Ontwikkelaar: Climax Entertainment/Camelot
Uitgever: Sega
Ik ben echt slecht in strategiespellen, turn-based of realtime. En vaak doen strategiespellen niet veel om me uit te nodigen en me te helpen beter te worden. Het zijn meestal complexe, afstotende zaken die veel studie, oefening en mislukking vereisen om goed te worden. Met Shining Force heb ik misschien vaak gefaald, maar het spel gaf me zin om het te blijven proberen. Shining Force is een turn-based strategiegame die de strategie-ervaring stroomlijnt en verpersoonlijkt. Er zijn niet veel getallen, complexe tactieken of enorme kaarten. In plaats daarvan is de interface van het spel vergelijkbaar met die van een traditionele RPG, en tussen de gevechten door is het winkelen voor de uitrusting van je partij en het bevorderen van het plot heel eenvoudig. Eenmaal in de strijd helpt de relatief kleine schaal de stressniveaus van de strategie te beheersen, en de individualiteit van de personages helpt dienovereenkomstig te plannen. De grootste kracht van Shining Force is het rekruteringssysteem. Het tempo van de game is zo goed, met constant nieuwe, unieke personages die zich bij je titulaire leger voegen, dat gevechten altijd aanvoelen alsof ze een nieuwe wending of een nieuw element hebben. Het vinden van verborgen, goed ontworpen en ongelooflijk nuttige personages is niet ongelooflijk moeilijk of onhandig, en het kiezen van een bataljon uit je grotere bemanning om de strijd in te sturen is een uitdagend maar spannend vooruitzicht. De gevechtsanimaties, muziek en art-style maken elke actie in het spel ongelooflijk bevredigend, een opmerkelijk effect bij het voltooien van een bijzonder moeilijk gevecht. Shining Force is een van de meest verslavende en lonende strategiespellen die ik ooit heb gespeeld, voor iemand die het genre niet per se aanbidt. Daarvoor verdient het deze plaats als een van de beste spellen van 1992.
#5 – World of Illusion Starring Mickey Mouse and Donald Duck
Ontwikkelaar/Uitgever: Sega
Ik had een vreemde ervaring met het spelen van World of Illusion Starring Mickey Mouse and Donald Duck. Toen ik het spel voor het eerst opstartte, koos ik Donald omdat…duh. Toen ik verder speelde, merkte ik dat het spel me bekend voorkwam. Maar ik schreef dat toe aan het feit dat ik de voorganger, Castle of Illusion, had gespeeld en de gelijkenis met andere Sega Mickey Mouse/Donald Duck spellen. Toen bereikte ik het bibliotheek level, en zag de gekrompen Donald Duck sprite staan naast een enorme vissenkom waarin de goudvis van Pinocchio zwom. En ik werd overvallen door een golf van nostalgie. Ik weet niet wanneer, waar of hoe, maar ik realiseerde me dat ik dit spel in de beginjaren van mijn jeugd had gespeeld, en dat wist ik niet toen ik er aan begon. Ondanks de nostalgische punten die World of Illusion op dat moment verdiende, is het toch een heel solide en fantasierijke platformgame. Het is een beetje het originele Kingdom Hearts (zonder de Final Fantasy-personages), waarin Mickey en Donald door levels navigeren die zijn geïnspireerd op Disney-films als Sneeuwwitje en De Kleine Zeemeermin. Het platformspel is vrij eenvoudig, hoewel de mogelijkheid van de personages om aan te vallen met een coole cape en niveau-specifieke traversale wendingen de dingen fris houden tijdens het relatief korte spel. Uiteindelijk is het echter World of Illusion Starring Mickey Mouse and Donald Duck’s nevelige spelgevoel dat zijn plaats in deze lijst verheft. De Genesis geluidseffecten en graphics, aangevuld met een buitenaardse en magische stijl die het beste van Disney oproept, zijn zo geruststellend, en vervullen de belofte van videospellen in het algemeen door zijn spelers naar een andere wereld te brengen.
#4 – Landstalker
Ontwikkelaar: Climax Entertainment
Uitgever: Sega
Als je me had verteld dat twee spellen van Climax Entertainment op mijn lijst van beste spellen van 1992 zouden komen te staan, had ik gezegd: “Wie?” Tegen de tijd dat Climax in 2014 of ’15 op ongenadige wijze sloot, waren die twee games nog steeds het beste wat de studio ooit had uitgebracht. Toegegeven, Climax heeft Shining Force mede-ontwikkeld met Camelot, maar hun UI, grafische stijl en neiging om genres te stroomlijnen is ook helemaal terug te vinden in Landstalker. Het spel is een isometrisch actie-avontuur, maar net als Shining Force maakt het de dingen niet al te ingewikkeld. Landstalker haalt zeker veel inspiratie uit Legend of Zelda, dat zelf de uitgestrekte RPG wat vereenvoudigde. De puzzels en gevechten maken de connectie al op zichzelf, maar het spel baseert ook de progressie van het personage op items, zoals gezondheidsupgrades of sterkere uitrusting. Het is moeilijk om verkeerd te gaan met de Zelda-formule, en Landstalker is uniek in zijn standpunt. Het isometrische spel is in wezen tegel-gebaseerd, en de platforming (een ander uniek element) en meer actie-gebaseerde puzzels integreren het perspectief. Een ietwat vergeetbaar plot wordt echter ondersteund door memorabele scenario’s, personages, en stukjes behoorlijk grappige dialoog, waardoor Landstalker een goed uitgewerkte ervaring is die op bijna alle punten voldoet.
#3 – Final Fantasy V
Ontwikkelaar/Uitgever: Square
Final Fantasy V maakte deel uit van een echt coole beweging in de vroege jaren ’90 RPG’s die nog meer nadruk legde op de speler agency en aanpassingsmogelijkheden. De mate waarin spelers hun groep kunnen aanpassen met een uitgebreid beroepensysteem, dat voor het eerst werd geïntroduceerd in Final Fantasy III, zorgt voor een groot aantal unieke scenario’s, waarbij elk scenario zich anders afspeelt dan de andere, afhankelijk van de samenstelling van de groep. Net als in Final Fantasy III wordt de inzet van het spel door het “er is een andere wereld”-plot tot een epische schaal opgevoerd, ook al mist het enkele van de geweldige momenten en karakterisering van Final Fantasy IV. Toch was Final Fantasy V op dat moment de beste in de serie, omdat het de meer verhaal-zware stijl van Final Fantasy II en IV vermengde met de meer technische zoals de eerste Final Fantasy, III, en, nou ja, II.
Michael Burns: Final Fantasy V is ongetwijfeld een geweldig spel, maar in plaats van de deugden ervan op te hemelen of te praten over de manier waarop het alle beste spellen in de serie heeft gevormd, wil ik deze ruimte gebruiken om te praten over waarom het een van de belangrijkste spellen in de geschiedenis van de industrie is. Final Fantasy V is het spel dat een tijdperk van democratie inluidde – een tijdperk waarin spelers niet alleen maar hulpeloos bij uitgevers aanklopten om hun langverwachte games te brengen, maar zelf het heft in handen namen – tot voordeel van iedereen. Dit was namelijk een van de allereerste games die ooit een fanvertaling kreeg voor spelers die geen Japans spraken. En omdat deze fanvertaling samenviel met de opkomst van computer-gebaseerde emulatie in de late jaren ’90, kregen de meeste spelers buiten Japan hun eerste voorproefje van het spel op een computer.
Juridische kwesties daargelaten, dit is belangrijk om twee redenen. Eén: uitgever Square, die het spel oorspronkelijk als “te moeilijk” voor Westerse spelers had bestempeld, trok zich dit aan en bracht het spel later opnieuw uit met een officiële Engelse vertaling op PlayStation en Game Boy Advance platforms (wat het middelpunt is van een jaarlijks liefdadigheidsevenement genaamd Four Job Fiesta). Twee: fanvertalingen, waarvoor Final Fantasy V ongetwijfeld de beroemdste pionier was, zijn een soort huisnijverheid geworden, wat betekent dat spelers over de hele wereld games kunnen spelen in talen waar hun uitgevers nooit de middelen voor hadden. RPG’s zoals Star Ocean, Mother 3, en zelfs de meest recente Fire Emblem games op de 3DS hebben onofficiële vertalingen voor spelers die wanhopig waren om ze te spelen voordat hun uitgevers wilden dat ze. Het beste van alles is dat sommige uitgevers nu fanvertalingen gebruiken in officiële releases. Anders hadden we Ys: The Oath of Felghana of Steins;Gate waarschijnlijk nooit in het Engels gezien. Final Fantasy V was het begin van dit alles, en daarom kan niet genoeg worden benadrukt hoe belangrijk het is.
#2 – Wolfenstein 3D
Ontwikkelaar: id Software
Uitgever: Apogee Software
Wolfenstein 3D was een openbaring. Alleen wisten nog niet zo veel mensen dat. Doom was de first-person shooter die de wereld stormenderhand veroverde, maar Wolfenstein 3D legde relatief stilletjes de basis, bijna in zijn eentje. Natuurlijk waren er vóór Wolfenstein ook al first-person games, en zelfs games waarin dingen werden neergeschoten, maar Wolfenstein was echt de eerste first-person shooter. En het is nog steeds ongelooflijk leuk. Het spel is zo snel, en nazi’s zijn een bevredigend doelwit. De feedback van een van de drie geweren in de game is lomp en vertaalt zich op de een of andere manier via het scherm en de luidsprekers. De gameplay van moment tot moment is net zo simpel als die van elke andere first-person shooter, maar de labyrintische levels van Wolfenstein 3D verbergen zoveel geheimen dat ik elke keer dat ik het spel heb doorlopen, een handvol nieuwe, met voorwerpen beladen schuilplaatsen en kloven heb ontdekt. Wolfenstein 3D heeft ook een aantal van de meest bevredigende eindbazen in de geschiedenis van de first-person shooter, stuk voor stuk massieve, kolossale sprites die briljant zijn vormgegeven en overtuigend angstaanjagend zijn. En natuurlijk is het verslaan van Mecha-Hitler een van die iconische nazi-schaammomenten in fictie, naast Captain America die Hitler een klap geeft en Gotenks die “The Dictator” en zijn leger in de Dragon Ball Z-film Fusion Reborn omverwerpt. OK, misschien is dat laatste alleen iconisch voor mij.
#1 – Dragon Quest V: Hand of the Heavenly Bride
Ontwikkelaar: Chunsoft
Uitgever: Enix
Dragon Quest V: Hand of the Heavenly Bride is een meesterwerk. Zoals ik al eerder heb verteld, begon mijn Final Fantasy-kant zich rond Dragon Quest IV en Final Fantasy III in de richting van Dragon Quest te ontwikkelen. Dragon Quest V was de eerste keer dat ik het gevoel had dat de serie me volledig overblufte, vooral in vergelijking met mijn relatief milde plezier in Final Fantasy V. Terwijl Final Fantasy met elk deel vrij radicaal had geëxperimenteerd, bouwde Dragon Quest solide en rustig voort op het basiskader, waarbij de verhaallijn werd opgevoerd naast de veranderingen in de gameplay. Dragon Quest V was het ultieme hoogtepunt van die trend. Het generatie-overspannende verhaal van Dragon Quest V is episch, in de ware literaire zin van het woord, en bevat een aantal emotionele en verrassende wendingen die prachtig door de pixels worden vertaald. Het verhaal beïnvloedt de gameplay-structuur, op een vergelijkbare maar meer samenhangende manier als in Dragon Quest IV. Dragon Quest V volgt één personage gedurende zijn hele leven, wat leidt tot verschillende delen van de wereld die opengaan, nieuwe personages en uitdagingen om het hoofd aan te bieden. Dat maakt het allemaal wat overzichtelijker, in plaats van in één gigantische wereld te worden gedropt, en maakt de progressie des te gedenkwaardiger en betekenisvoller. Die betekenis vertaalt zich in een belangrijke beslissing in het spel, als je personage iemand moet kiezen om mee te trouwen. De uitkomst verandert inderdaad bepaalde elementen van het spel, hoewel niet al te drastisch. Toch geeft het een meer verhaal-gebaseerde benadering aan van de “RPG speler agency” beweging die ik eerder noemde, terwijl Final Fantasy technische gameplay mechanics aanpakte en Romancing SaGa probeerde het concept van een veranderende en dynamische open wereld te definiëren. Toch maakte Dragon Quest V een grote gameplay verandering die een hele generatie van games zou beïnvloeden, en één fenomeen in het bijzonder. Dragon Quest V stelt de speler in staat vijandelijke monsters te rekruteren en samen met hen te vechten, ze te ruilen voor je menselijke metgezellen of ze te bewaren als potentiële back-ups. De strategie om te bepalen welke monsters je meeneemt in de wereld en in de strijd, verdiept de beproefde Dragon Quest RPG-gameplay alleen maar, en ze komen goed van pas. Nadat ik bijna alle andere leden van de groep had verloren, maakte een laatste zwak monster de eindbaas af waar ik al uren tegen aan het vechten was. Maar als puntje bij paaltje komt, heeft de blijvende impact van Dragon Quest V op mij niets te maken met het weliswaar solide, leuke en bevredigende proces van vechten, grinden, het vinden van verborgen geheimen, het managen van partijleden en het upgraden van uitrusting. Het is iets emotioneler, iets dat te maken heeft met het verhaal, de beslissingen die ik nam en de personages die mijn held leerde kennen en verloor in de loop van zijn tragische leven. Uiteindelijk voelt zijn succes echter als het jouwe, en het typische happy end heeft zoveel meer impact als de uitdagende gameplay en het verhaal op elkaar zijn afgestemd. Dragon Quest V: Hand of the Heavenly Bride heeft een van de fijnere 16-bit RPG-verhalen die ik heb meegemaakt, en dat helpt het spel om 25 jaar later zijn immense waarde te behouden.
De Genesis en zijn aanbiedingen, tegen 1992, vormden zich als waardige concurrenten en alternatieven voor de dominante Super Nintendo, die ongelooflijk ambitieuze en diepe RPG’s uitjoeg, die vandaag de dag nog steeds als enkele van de beste worden beschouwd. Misschien is dat de reden waarom er een gelijk aantal Sega- en Nintendo-spellen op deze lijst staan, iets wat nog nooit eerder is voorgekomen. En PC gaming bloeide als nooit tevoren, en bracht nieuwe innovaties en gameplay stijlen; 1992 is zeker het jaar dat ik de meeste PC games heb gespeeld, tot nu toe, ook al heeft er maar één zijn weg gevonden naar de lijst. Hoe dan ook, heb jij één van de games op deze lijst gespeeld? Wat zijn jouw favorieten uit 1992? Laat het ons weten!