Khitan people

Northern Song

The Khitan (lub Khitai, chiński: 契丹; pinyin: Qìdān), są grupą etniczną, która zdominowała dużą część Mandżurii (północno-wschodnie Chiny) w X wieku. Chińscy historycy sklasyfikowali Khitan jako jedną ze wschodnich proto-mongolskich grup etnicznych Donghu (uproszczony chiński: 东胡族; tradycyjny chiński: 東胡族; pinyin: Dōnghú zú). Założyli oni dynastię Liao w 907 r., ale w 1125 r. ulegli dynastii Jin z Jurchen. Po upadku dynastii Liao, wielu z nich przeniosło się dalej na zachód i założyło państwo Kara Khitai. Ich nazwa przetrwała w rosyjskiej słowo dla Chin (Китай, Kitay), jak również archaiczne angielski (Cathay), portugalski (Catai) i hiszpański (Catay) appellations of the country.

Khitan miał wiele wspólnego z Mongolians, które przyszły po nich. Posiadali kulturę plemienną i walczyli o zachowanie swojej tożsamości etnicznej, tworząc skrypt Khitan. Zdolni żołnierze, ale nie tak skuteczni jak Mongolczycy, Khitan’s mieli niewiele twórczej cywilizacji do zaoferowania pokonanym regionom. Po pokonaniu dynastii Balhae w 936 roku, w ciągu następnych stuleci region przechodził przez ręce innych regionalnych potęg, w tym Mongołów. Ostatecznie Khitan zniknął z historii, a ślady Khitanów są dziś trudne do odnalezienia.

Wczesna historia Khitan

Wspomnienia o Khitanach w chińskich źródłach sięgają czwartego wieku. Khitanów poprzedzał klan Yuwen z Xianbei, grupy etnicznej znajdującej się na obszarze współczesnej prowincji Liaoning. Po tym jak klan Murong podbił ich reżim, resztki rozproszyły się na terenie dzisiejszej Mongolii Wewnętrznej, mieszając się z pierwotną ludnością mongolską. Zostały one zidentyfikowane jako odrębna grupa etniczna od płacenia daniny do Północnej Dynastii Wei w połowie szóstego wieku.

Podczas dynastii Tang w Chinach, Khitan ludzie spadły pod kontrolą Ujgurów. Gdy Ujgurzy opuścili swój dom na Płaskowyżu Mongolskim w 842 roku, stworzyło to próżnię władzy, która dała Khitan szansę na powstanie. Chanowie najechali tereny opuszczone przez Ujgurów i przejęli nad nimi kontrolę. Khitan studiował historię, ucząc się, z jednej strony, przerażający wpływ Ujgurów, Turków Shatuo i kawalerii stepowej Kirgizów na Chińczyków. Z drugiej strony, zauważyli wpływ, jaki przyjęcie chińskiego pisma i innych narzędzi administracyjnych miało na ich integralność kulturową. Khitan wiedzieli o koreańskim królestwie Silla, które określali mianem małych Chin. Chociaż ich sytuacja różniła się od sytuacji Silli pod wieloma względami, chcieli uniknąć losu, który doprowadził do upadku zjednoczonej Silli.

Dynastia Liao

Bodhisattwa Guanyin; dynastia Liao (A.D. 907-1125)

Dynastia Liao, założona w 907 r., kiedy Abaoji, znany pośmiertnie jako cesarz Taizu, stanął na czele narodu Khitan. Mimo że deklaracja Wielkiej Dynastii Liao miała miejsce w 947 roku, historycy generalnie zgadzają się, że dynastia rozpoczęła się wraz z wyniesieniem Abaoji w 907 roku. Abaoji, założyciel dynastii Liao, wprowadził wiele innowacji, niektóre bardziej udane niż inne. On podzielił imperium na dwie części, jeden rządził w oparciu o koczowniczych modeli i innych, osiadłych ludności, rząd w dużej mierze zgodnie z chińskimi metodami.

Wprowadzenie primogenitury w sukcesji do okazały się mniej udane. Chociaż zaprojektował jego najstarszy syn dziedzic, syn Abaoji nie udało się go zastąpić. Abaoji był

obawiając się, że ich wykorzystanie chińskich doradców i technik administracyjnych zatrze ich własną tożsamość etniczną, Khitan dokonał świadomego wysiłku, aby zachować własne obrzędy plemienne, jedzenie i ubrania i odmówił używania języka chińskiego, opracowując zamiast tego system pisania dla własnego języka.”

Uczeni stworzyli pierwszy z tych dwóch skryptów Khitan w 920 roku, a drugi, oparty na zasadach alfabetycznych, pięć lat później.

Relacje z Koreą

Widok przez most na sztuczną wioskę z epoki Goryeo- użytą do symulacji Kaesong na potrzeby dramatu KBS Taejo Wanggeon.

Gdy Khitan podbił królestwo Balhae, granica z Koreą została przesunięta do rzeki Yalu. W tym samym czasie Korea przechodziła znaczące przeobrażenia. Goryeo, założone w 918 r., ostatecznie zjednoczyło cały Półwysep Koreański. Królestwo Silla, które władało większością półwyspu od VII wieku, upadło w 935 roku. W 993 r. Khitan najechał 800 000 żołnierzy na północno-zachodnią granicę Goryeo. Wycofali się, oddając terytorium na wschód od rzeki Yalu, kiedy Goryeo zgodziło się zakończyć sojusz z Chinami Song. Goryeo nadal komunikowało się z Song, wzmocniwszy swoją pozycję poprzez budowę twierdz na nowo zdobytych północnych terytoriach.

W 1010 r. cesarz Shengzong z Liao poprowadził potężną inwazję z 800 000 ludzi, samemu dowodząc armią. Z łatwością pokonał opierającą się armię generała Gang Jo, którego Chitańczycy stracili. Gang Gam-chan namawiał króla Hyeonjonga do ucieczki z pałacu, zamiast poddać się najeżdżającym wojskom Liao. Król posłuchał rady Gang Gam-chana i udało mu się uciec z płonącej stolicy. Koreańskie powstanie zaczęło nękać siły Khitan. W końcu Shengzong nakazał wycofanie wszystkich sił Khitańczyków; Khitańczycy przegrali wojnę i nie odnieśli żadnych korzyści z kampanii. Zapowiadało to kolejną krwawą wojnę między dwoma narodami, gdyż obie strony pozostały wrogo nastawione do siebie. Po wojnie król awansował Ganga na ministra administracji rządowej.

W 1018 r. generał Xiao Baiya z Liao najechał Goryeo z 100 000 ludzi. Tym razem wielu urzędników nakłaniało króla do podjęcia negocjacji pokojowych, ponieważ straty spowodowane drugą wojną koryjsko-chitańską okazały się tak wielkie, że Goryeo nie zdołało się z nich podnieść. Gang ponownie namawiał króla do rozpoczęcia wojny z Khitanami, ponieważ Khitańczycy wnieśli na linię frontu znacznie mniejsze siły niż poprzednie inwazje. W wieku 71 lat zgłosił się na ochotnika do służby jako zastępca głównodowodzącego armii Goryeo. Poprowadził około 200 000 ludzi w kierunku granicy Goryeo-Liao. Generał Gang wygrał pierwszą bitwę wojny, bitwę pod Heunghwajin, blokując strumień i niszcząc tamę podczas przeprawy Chitańczyków. Generał Xiao wytrwale dążył do zdobycia stolicy Kaesung, kontynuując marsz na południe. Później Xiao, zdając sobie sprawę z niemożliwości wykonania misji, zdecydował się na odwrót. Generał Gang, wiedząc, że armia chitańska wycofa się z wojny, czekał na nich w twierdzy Kwiju, gdzie w 1019 r. w bitwie pod Kwiju napotkał wycofujących się Chitańczyków. Zniechęceni i wygłodzeni Khitańczycy przegrali bitwę. Po zwycięstwie Goryeo w trzeciej wojnie goryeo-khitańskiej zapanował pokój, a Goryeo nawiązało długotrwałe przyjazne stosunki z Liao.

Historia dynastii Liao

Meble, odkopany podziemny pałac w Tian Kai Ta, w dzielnicy Fangshan w Pekinie.

Chociaż Abaoji zmarł w 926 roku, dynastia trwała jeszcze prawie dwa wieki. Khitan’s wyznaczyli pięć miast jako stolice podczas tej dynastii. Oprócz Najwyższej Stolicy w sercu Khitan Territory, ustanowili cztery regionalne stolice. Jedna z nich, Pekin, po raz pierwszy w historii stała się stolicą, jednak nie była to główna stolica dynastii. Raczej Khitan’s wyznaczył Pekin jako południowej stolicy po nabytych spornych Sixteen Prefectures w 935.

The Khitan, znany jako خطا w języku arabskim (Khata), wymienione przez muzułmańskich kronikarzy, takich jak Ibn al-Athir, al-Thahabi i Ibn Khaldun. Mieli kilka starć z imperium Khwarezmidów, początkowo wygrywając i nakładając coroczną daninę na niektórych, z ustępstwami terytorialnymi (np. Khwarezmid przekazał im w pewnym momencie Tirmiz). Ostatecznie ponieśli katastrofalną klęskę z rąk Muhammada II z Chwarezmu, nie stanowiąc już poważnego zagrożenia dla muzułmanów w sąsiednich regionach. Chociaż część szlachty z dynastii Liao uciekła na zachód w kierunku Zachodnich Regionów, zakładając krótkotrwałą dynastię Kara-Khitan lub Zachodnich Liao, zostali oni z kolei wchłonięci przez miejscowe ludy turkijskie i irańskie i nie pozostawili po sobie żadnych wpływów. Ponieważ język Khitan jest nadal prawie całkowicie nieczytelny, trudno jest stworzyć szczegółową historię ich ruchów.

Przez pewien czas po wynalezieniu koreańskiego pisma Hangeul w połowie XV wieku, nazwa Khitans nadal pojawiała się w koreańskich tekstach jako Georan/Kǒran (거란). Etnonim ten ostatecznie wyszedł z użycia, znikając wraz z odrębną tożsamością etniczną ludu Khitan. Nie ma wyraźnych dowodów na istnienie jakichkolwiek grup etnicznych będących potomkami Khitan we współczesnych północno-wschodnich Chinach, ale niektóre ostatnie badania genetyczne skłaniają się ku hipotezie, że grupa etniczna Daur z Mongolii Wewnętrznej zawiera przynajmniej niektórych bezpośrednich potomków starożytnych Khitan.

Zobacz także

• Buraq Hajib
• Grupy etniczne w historii Chin
• Wojny goryjsko-chitańskie
• Polowanie na orły

Notatki

• Kuehn, Sara. 2006. Towards the Dragon and the Mythical Bird: Tracing Possible Antecedents for Some Elements of Khitan Iconography. Arts of Asia. 36 (5):67. OCLC: 104159080
• Mote, F.W. Imperial China: 900-1800. 1999. Harvard University Press. ISBN 0674012127
• Wittfogel, Karl August, and Chia-shêng Fêng. 1949. Historia społeczeństwa chińskiego: Liao, 907-1125. Filadelfia: American Philosophical Society: distributed by the Macmillan Co., New York. OCLC: 412297
• Xu, Elina-Qian. 2005. Rozwój historyczny pre-dynastycznych Khitan. Publications of the Institute for Asian and African Studies, 7. Helsinki: University of Helsinki.

All links retrieved April 16, 2018.

• Chinese History – Liao Dynasty 遼 (907-1125); literature, thought, philosophy, and the Khitan script
• Kingdom of Khitans: Sudden Rise, Sudden Fall China.org

.