Sitzend by Torsten Mangner from Flickr.com is licensed under CC BY-SA 2.0
Stary chiński zwyczaj stał się kontrowersyjny w ostatnich latach: tradycja 坐月子 (zuò yuè zi). 坐 (zuò) oznacza „siedzieć”, 月 (yuè) oznacza „miesiąc”, a 月子 to pierwszy miesiąc po porodzie. Ta starożytna praktyka zajmuje się nie noworodkiem, ale nową mamą, która właśnie przeszła długą, bolesną procedurę.
妈妈 māmā = mama
身体shēntǐ = ciało
分娩 fēnmiǎn = rodzić
恢复 huīfù = dochodzić do siebie
Urodzenie może trwać wiele godzin i godzin żmudnych skurczów. Po wyczerpującym porodzie, ciało musi się leczyć nie tylko z samego porodu, ale także z długiej ciąży, a wszystko to przy jednoczesnym zmęczeniu, które następuje po produkcji mleka i karmieniu piersią co trzy godziny. Chińczycy wierzą, że potrzeba około miesiąca, aby ciało kobiety wróciło do zdrowia.
妈妈们分娩后逐渐恢复。
Māmāmen fēnmiǎn hòu zhújiàn huīfù.
Matki stopniowo wracają do zdrowia po porodzie.
W tym czasie, ciało nowej mamy jest nadal słabe i łatwo może zachorować. Dlatego też matki muszą dużo odpoczywać i unikać wszelkich szans na przeziębienie. Chociaż 坐月子 jest tłumaczone jako „siedzący miesiąc”, kobiety zdecydowanie nie muszą siedzieć przez cały miesiąc. Jest to jednak bardzo zalecane, aby pozostać w domu tak dużo, jak to możliwe i głównie odpoczywać.
产chǎn = rodzić, produkować
休息xiūxí = odpoczywać
产后的妈妈们的确要注意休息。
Chǎnhòu de māmāmen díquè yào zhùyì xiūxí.
Postpartum moms need to rest.
Aby uniknąć złapania przeziębienia lub innej choroby, kobiety muszą unikać ekspozycji na wiatr, lub bycia mokrym przez zbyt długi czas. Powinny pozostać w domu, nosić ciepłe ubrania, zrezygnować z mycia włosów, brać prysznic zamiast kąpieli, trzymać się z dala od otwartych okien i klimatyzacji. Te konkretne zalecenia sprowokowały plotki, które nadały złą sławę praktyce siedzącego miesiąca. Ludzie słyszeli, że kobietom nie wolno brać prysznica, myć zębów, jeść warzyw i innych zimnych potraw. Ten film animowany jest zdecydowany obalić te pogłoski:
讲究jiǎngjiù = być szczególnym
忌jì = unikać
风fēng = wiatr
坐月子通常讲究忌风。
Zuò yuè zi tōngcháng jiǎngjiù jì fēng.
Praktyka miesiąca siedzenia kładzie nacisk na unikanie wiatru.
Ciąża się skończyła, poród jest za nami, ale Chińczycy wierzą, że ciało kobiety nadal ciężko pracuje podczas 月子. Macica kurczy się do swoich rozmiarów, a ciało regeneruje krew, która została utracona podczas porodu. Aby pobudzić produkcję mleka i wzmocnić organizm, Chińczycy, jak zawsze, skupiają się również na odżywianiu. Zalecają one nowym mamom spożywanie dużej ilości jajek, fasoli, zupy z kurczaka i wątróbki wieprzowej. Jeśli szukasz konkretnego przepisu dla nowych mam, zapraszamy do obejrzenia tego programu kulinarnego:
中医师zhōngyī shī = praktycy medycyny chińskiej
猪肝zhū gān = wątroba wieprzowa
补益bǔyì = to help, przynosić korzyści
中医师建议主食可以猪肝为主, 猪肝补益气血。
Zhōngyī shī jiànyì zhǔshí kěyǐ zhū gān wéi zhǔ, zhū gān bǔyì qì xuè.
Chińscy praktycy medyczni zalecają wątrobę wieprzową jako danie główne, ponieważ wątroba wieprzowa korzystnie wpływa na krew i qi.
Jak w przypadku każdego długotrwałego zwyczaju, 坐月子 jest narażony na bieżące wydarzenia. Na przykład pojawienie się Kate Middleton, księżnej Cambridge, w lekkim ubraniu na świeżym powietrzu niecały dzień po porodzie, wzbudziło zdziwienie wśród chińskich internautów. Check out this Chinese article, for example.
Nowadays, not all Chinese observe the sitting month practice. Wielu jednak nadal to robi, a niektórzy z nich traktują to zbyt poważnie. W 2015 r. pewna mama z Szanghaju zmarła na udar cieplny po ścisłym przestrzeganiu tradycji. Pomimo upalnej pogody na zewnątrz, kobieta pozostała w łóżku owinięta grubą kołdrą i bez klimatyzacji. Aby uzyskać więcej szczegółów sprawdź ten artykuł w języku angielskim.
Choć większość chińskiej młodzieży nadal trzyma się tradycji, przypadki takie jak ten wzbudzają dyskusję. 坐月子był przestrzegany pokolenie po pokoleniu, ale obecnie niektóre głosy, takie jak ten pisarz na przykład, wzywają do porzucenia przestarzałej praktyki:
坐月子是一种落后的文化。
zuò yuè zi shì yī zhǒng luòhòu de wénhuà.
Siedzący miesiąc jest zacofaną tradycją.
随着现代生活水平的提高和科学技术的发展，很多禁忌确实也不再不合时宜。
suízhe xiàndài shēnghuó shuǐpíng de tígāo hè kēxué jìshù de fǎ zhǎn, hěnduō jìnjì quèshí yě bù zài bu hé shí yí.
Wraz z poprawą współczesnego standardu życia i postępem w medycynie i nauce, wiele tabu rzeczywiście nie jest już właściwe.
Kolejną nowoczesną zmianą zwyczaju jest 月嫂 (yuè sǎo) – położna, która opiekuje się noworodkiem i świeżo upieczoną mamą. Płaci się jej około 8000 juanów miesięcznie za mieszkanie z nowymi rodzicami. Gotuje dla mamy i jej rodziny, a także pomaga w opiece nad niemowlęciem. Chińska przyjaciółka powiedziała mi kiedyś, że jedyną osobą, która naprawdę cieszyła się z 月嫂 w ich rodzinie był jej mąż, który nie musiał nic robić podczas 月子. Tymczasem moja przyjaciółka sama musiała jeść potrawy, których nie lubiła i być pod nadzorem przez cały ten miesiąc. Ale to było dawno temu – syn mojej przyjaciółki jest szczęśliwym, niegrzecznym 10-latkiem. Moja przyjaciółka cieszy się, że zachowała tradycję swoich rodziców i zrobiła to, co właściwe dla jej ciała.