De Sungazer (Smaug giganteus) is een bedreigde hagedissensoort die endemisch is voor de Highveld graslanden van Zuid-Afrika. De soort wordt bedreigd door het verlies en de versnippering van habitats en door het illegaal oogsten voor traditionele geneeskunde en de handel in huisdieren. Ondanks deze bedreigingen is de huidige staat van instandhouding van de soort slecht gevalideerd. Wij bezochten 79 populaties van de Sungazer die in 1978 werden geregistreerd om de populatieveranderingen sinds de eerste onderzoeken te beoordelen, en onderzochten nog eens 164 locaties om de verspreiding beter te bepalen en de huidige populatiegrootte te schatten. Wij hebben alle bekende historische handelsgegevens van de soort onderzocht. Een derde van de populaties van de Sungazer is in de afgelopen 37 jaar uitgestorven. De verspreiding omvat twee allopatrische populaties, waarbij de kleinere Mpumalanga populatie een aanzienlijk grotere achteruitgang kent. De soort heeft een omvang van voorkomen (EOO) van 34 500 km2, en een bezettingsgebied (AOO) van 1149 km2. De geïnterpreteerde verspreiding bedraagt 17 978 km2, en iets minder dan 60% blijft niet-omgevormd grasland. Wij schatten de populatiegrootte op 677.000 volwassen individuen, een daling met 48% ten opzichte van de geschatte historische populatie, vóór de commerciële landbouwontwikkeling. Tussen 1985 en 2014 werden in totaal 1194 levende Sungazers met vergunning uit Zuid-Afrika geëxporteerd, met een aanzienlijke toename van de geëxporteerde aantallen in het laatste decennium. Zonder enig bewijs van fokken in gevangenschap, geloven wij dat deze dieren allemaal in het wild gevangen zijn. Op basis van de AOO, de mate van achteruitgang, de fragmentatie binnen het verspreidingsgebied en de vermoedelijke mate van exploitatie, bevelen wij aan de soort in te delen als Kwetsbaar volgens de IUCN Rode Lijst Criteria A2acd en B2ab(ii-v). De oprichting van een netwerk van beschermde gebieden, genetisch onderzoek en verder onderzoek naar de handel in huisdieren en traditionele medicijnen zijn dringend noodzakelijk.