Tbilisi Architectuur Biënnale: What Do We Have In Common

Het begrip “commons” verenigt open hulpbronnen van welke aard dan ook: natuurlijke, culturele, ruimtelijke, materiële en immateriële – waarvan eigendom en toegang gedeeld worden. Deze gemeenschappelijke hulpbronnen moeten in stand worden gehouden, net als de verzameling praktijken die ze besturen en in stand houden. De snelle verschuiving van Georgië naar een neoliberaal politiek systeem in de jaren negentig resulteerde echter in een nieuwe opvatting van deze commons – hulpbronnen die openstaan voor commodificatie en individualisering. Als eindige hulpbronnen moeten deze commons in stand worden gehouden, verzorgd en beheerd door gemeenschappen en professionals. Architecten, stedenbouwkundigen en overheidsinstellingen hebben een fundamentele rol te spelen in de herwinning van het gemeengoed – niet meer dan in Tbilisi.

De tweede editie van de Architectuur Biënnale van Tbilisi, die is opgezet onder de naam What Do We Have in Common, stelt voor om het begrip gemeengoed in onze steeds meer geïndividualiseerde en gefragmenteerde samenlevingen nader te bekijken. Na de dramatische ineenstorting van de Sovjet-Unie werden verschillende nauwelijks erkende landen aan de wereldkaart toegevoegd. Deze nieuw ontstane “post-socialistische” staten moesten een onvermijdelijke maar pijnlijke transformatie ondergaan van een planeconomie naar een markteconomie – een economische overgang die tot uiting kwam in zowel de culturele normen van de stad als haar stedelijk weefsel. Een “collectief” georganiseerde maatschappij werd steeds meer geïndividualiseerd, de geplande stedelijke ruimten veranderden in meer gefragmenteerde en verdeelde ruimten.

Het hele proces van stedelijke en sociaal-economische overgang leek het gevoel van gemeenschappelijke ruimte en collectiviteit te vergeten. Ruimten van gemeenschappelijke bewoning en collectief gebruik zijn overwegend infrastructureel geworden en zijn veranderd in ruimten van overgang en ononderbroken functionaliteit.

In onze lokale werkelijkheid is de ruimtelijke, politieke en sociale transformatie na de sovjetperiode gepaard gegaan met veel nieuwe opvattingen en een stedelijk vocabulaire. Het begrip van gemeenschappelijke ruimte heeft zich ontwikkeld tot een zeer complex vraagstuk. Door het begrip “gemeenschappelijk” in twijfel te trekken, willen we verschillende lagen van de stedelijke ruimte in Tbilisi aan de orde stellen, en het interne en externe, het materiële en het denkbeeldige onderzoeken, door de betekenis van de transformatieprocessen en de gevolgen ervan voor de gemeenschappelijke ruimte te onderzoeken. De trappen, buurtpatio’s, drempels, daken van de woonblokken, openbare parken en pleinen, zelden of niet gebruikte openbare/particuliere gebouwen, gedeelde zelfbestuurde open ruimten – ze behoren allemaal tot het begin van een “gemeenschappelijk” stedelijk vocabulaire dat we proberen te verrijken, te bestuderen en te onderzoeken, door het onderzoeken van eigendomsstructuren, “gemeenschappelijke” ruimtetransformaties, alledaagse ruimtelijke gemeenschappelijke praktijken, de ruimten van verzet en nog veel meer.

Tussen COVID-19

Toen we begonnen te werken aan onze tweede editie van de Tbilisi Architectuur Biënnale stelden we de vraag ‘wat hebben we gemeen’, en tot onze verbazing vonden we veel eerder een antwoord dan we hadden verwacht. Door de plotselinge verschuivingen in ons leven als gevolg van de pandemie is het duidelijk geworden dat we ‘in hetzelfde schuitje zitten’ – niemand is gespaard gebleven voor de gevolgen van het virus en dit heeft ons dichter bij elkaar gebracht. Dramatische veranderingen in onze steden en ons vermogen om ze collectief te gebruiken hebben duidelijk gemaakt wat we werkelijk gemeen hebben, terwijl ze ook bestaande ongelijkheden en onrechtvaardigheden blootleggen en verscherpen.

De impact van COVID-19 doet nieuwe vragen rijzen over de rol van gemeenschappelijke ruimten. Wat is het effect van beperkingen met betrekking tot de openbare ruimte op de samenleving? Hoe kunnen we een gemeenschapsgevoel in stand houden dat grenzen overschrijdt te midden van een groeiend nationalisme? In tijden van sluitende grenzen, een steeds restrictiever migratiebeleid en fragiele staten is het essentieel om praktijken van uitsluiting en de gevolgen daarvan te onderzoeken. Dit omvat ook het analyseren van hoe de nieuwe realiteit van een verdeeld continent zich manifesteert in de openbare ruimte.

TAB is van plan om nieuw ontstane beperkingen om te zetten in kansen en de Biënnale bijna uitsluitend op een virtueel platform te realiseren, waarbij geografische beperkingen irrelevant worden. De heruitgevonden Biënnale wil een stem worden, die nog verder verspreid kan worden om meer mensen wereldwijd te bereiken. Op deze manier verandert het evenement in een “Gemeenschappelijke Architectuur Biënnale”, die uit Tbilisi komt maar het concept van “saamhorigheid” tot ver buiten de grenzen van Tbilisi en Georgië probeert uit te dragen.

Dit uitgebreide platform zal worden gebruikt om marginale perspectieven op gedeelde ruimten te belichten die in professionele contexten vaak over het hoofd worden gezien, en virtuele vensters te openen voor vindingrijke manieren om elkaar bij te staan.

Locatie

Virtuele ruimte – De tweede editie van de Tbilisi Architectuur Biënnale zal worden uitgevoerd in een digitale ruimte waar de website het belangrijkste platform van het evenement zal worden. Er zullen verschillende media worden gebruikt om verschillende evenementenformats te ondersteunen. Door de biënnale online te laten plaatsvinden, zal het bereik en de deelname op wereldschaal worden vergroot. Het wordt een transcontinentaal evenement, dat wereldwijd verschillende plaatsen activeert en zijn activiteiten tot buiten Tbilisi uitstrekt.

Het digitale platform zal niet alleen de door de pandemie opgelegde uitdagingen kunnen omzeilen, het zal ook veel meer mogelijkheden openen en nieuwe ruimten voor creativiteit introduceren, die ideeën op nieuwe manieren kunnen uitvoeren. De Biënnale als platform is opgevat als een ruimte, die alle opkomende werken, discussies en ideeën onder één dak zal samenbrengen.

De TAB 2020 website zal worden gevormd door een digitaal gebouwprototype, dat langzaam zal worden gevuld met de activiteiten die tijdens de TAB 2020 worden gerealiseerd en zal uitgroeien tot een gemeenschappelijke symbolische structuur. De voorgestelde ideeën kunnen overal ter wereld worden gerealiseerd, zolang ze maar digitaal kunnen worden gepresenteerd via het TAB 2020-platform. De werken zullen beschikbaar zijn voor “bezoek” op het platform via live streaming tijdens de periode van de biënnale en later gearchiveerd en toegankelijk gemaakt worden op de website. Elke categorie activiteiten/werken zal op een aparte verdieping plaatsvinden.