Het rustige dorpje Roslin ligt zeven mijl ten zuiden van Edinburgh. Het dorp heeft twee ongewone aanspraken op roem: in 1997 werd hier, in het Roslin Institute, het eerste gekloonde schaap ter wereld, Dolly, gemaakt; en het heeft ook de mysterieuze, rijkelijk versierde laatgotische Rosslyn Chapel.
Alleen het koor, de Mariakapel en een deel van de dwarsbeuken zijn gebouwd van wat een enorme collegiale kerk had moeten worden, gewijd aan de heilige Mattheus: de bouw werd kort na de dood van de stichter in 1484 stopgezet en de sacristie die bijna 400 jaar later aan de gevel werd gebouwd, is de enige latere toevoeging. Na een lange periode van verwaarlozing werd een grootscheeps restauratieproject ondernomen: een baldakijn werd over de kapel geplaatst om het verzadigde plafond en de muren droog te maken. In 2013 was dit werk voltooid en werd de overkapping verwijderd.
De buitenkant van de kapel staat vol met pinakels, waterspuwers, steunberen en baldakijnen, terwijl binnen het houtsnijwerk bijzonder uitmuntend is, met botanisch nauwkeurige afbeeldingen van meer dan een dozijn verschillende bladeren en planten. Daaronder zijn cactussen en Indiaas graan, wat tamelijk overtuigend bewijst dat de grootvader van de stichter, de gedurfde zeeavonturier prins Henry van Orkney, inderdaad, zoals de legende verhaalt, een eeuw vóór Columbus voet aan wal zette in de Nieuwe Wereld. De rijke en subtiele figuratieve beeldhouwwerken hebben Rosslyn de bijnaam gegeven van ‘een bijbel in steen’, hoewel ze meer allegorisch dan letterlijk zijn, met afbeeldingen van de dodendans, de zeven daden van barmhartigheid en de zeven hoofdzonden.
Het grootste en meest originele beeldhouwwerk van allemaal is de buitengewone geknoopte Prentice Pillar in de zuidoostelijke hoek van de Lady Chapel. Volgens de plaatselijke legende werd de pilaar gemaakt door een leerling tijdens de afwezigheid van de meester-metselaar, die hem in een vlaag van jaloezie doodde toen hij het voltooide werk zag. Een klein hoofdje van een man met een ingesneden voorhoofd, geplaatst op de top van het plafond in de uiterste noordwestelijke hoek van het gebouw, wordt verondersteld de leerling voor te stellen, zijn moordenaar het overeenkomstige hoofd aan de andere kant. De ineengestrengelde draken aan de voet zijn symbolen van Satan, en werden waarschijnlijk geïnspireerd door de Noorse mythologie.
De laatste jaren zijn er een aantal boeken over de kapel van Rosslyn verschenen, waarin alles ter sprake komt, van vrijmetselaars en de Lijkwade van Turijn tot de Ware Evangeliën en de regelmatige waarnemingen van UFO’s boven Midlothian. Ondanks samenzweringstheorieën is de kapel zeker een bezoekje waard.