Osteomyelitis of beenmergontsteking

Disclaimer

Wanneer u medische vragen of zorgen heeft, neem dan contact op met uw zorgverlener. De artikelen op Health Guide zijn gebaseerd op collegiaal getoetst onderzoek en informatie van medische genootschappen en overheidsinstanties. Ze zijn echter geen vervanging voor professioneel medisch advies, diagnose of behandeling.

We hebben in ons leven allemaal wel eens een infectieziekte doorgemaakt. Verkoudheid, urineweginfecties, cellulitis, griep, seksueel overdraagbare aandoeningen, longontsteking…de lijst gaat maar door. Wat veel zeldzamer is, is een infectie die het bot aantast, ook wel osteomyelitis genoemd. Laten we eens diep duiken in de infectie die de carrières van Yao Ming, Mickey Mantle, en Al Kaline beïnvloedde.

Het woord osteomyelitis komt van een set Griekse wortels. Osteomyelitis kan worden onderverdeeld in drie delen-osteo van osteon, wat bot betekent, myelo, wat merg betekent, en itis wat ontsteking betekent. Alles bij elkaar betekent osteomyelitis een ontsteking van het bot en het beenmerg, die het gevolg is van een infectie van het bot. Het is een zeldzame aandoening, die slechts ongeveer 2 op de 10.000 mensen treft (Parvizi, 2010). De zeldzaamheid is te wijten aan de weerstand van gezond bot tegen infectie – bot kan alleen worden geïnfecteerd onder zware omstandigheden waarbij schade aan het bot optreedt, of een grote hoeveelheid bacteriën wordt binnengebracht via verwonding, chirurgie, of ernstige infectie van het weefsel ernaast.
Osteomyelitis is geenszins een nieuw fenomeen. De term werd voor het eerst gebruikt in de medische literatuur 1844 door een Franse chirurg, Auguste Nélaton. Maar denk niet dat dat het vroegste geval van osteomyelitis was. Er zijn fossiele bewijzen van osteomyelitis bij de Dimetrodon, een massief dier uit het Perm-tijdperk met een zeil op zijn rug en een lengte van 3,5 meter (Moodie, 1921).

Wat zijn de tekenen en symptomen van osteomyelitis?

Een zorgverlener vermoedt meestal osteomyelitis vanwege de symptomen die u vertoont. Bij kinderen kan osteomyelitis wekenlange koorts en prikkelbaarheid veroorzaken, samen met roodheid, zwelling en gevoeligheid boven het aangetaste bot. Bij volwassenen zijn de meest voorkomende symptomen gevoeligheid, warmte, roodheid, zwelling, botpijn en pijn in het geïnfecteerde gebied, samen met koorts en koude rillingen.
Bij kinderen zijn de meest voorkomende botten die worden aangetast de lange botten in de armen en benen (Kradin, 2010). Bij volwassenen zijn de botten in de wervelkolom, ook wel wervels genoemd, vaak aangetast, samen met de botten in de voeten, vooral bij diabetici.
Osteomyelitis kan worden ingedeeld in acute osteomyelitis en chronische osteomyelitis. Mensen met acute osteomyelitis hebben slechts een paar dagen tot een paar weken symptomen ervaren, terwijl mensen met chronische osteomyelitis al maanden of jaren een langdurige infectie hebben.

Wat veroorzaakt osteomyelitis?

Typisch zijn botinfecties het gevolg van een operatie of trauma aan het bot zelf, een infectie van het gebied rond het bot, of als er een systemische infectie aanwezig is en de ziekteverwekker in het bloed aanwezig is. Meestal is osteomyelitis het gevolg van een bacteriële infectie. Osteomyelitis wordt meestal veroorzaakt door een bacterie genaamd Staphylococcus aureus (Castellazzi, 2016). In zeldzame omstandigheden zijn er gevallen waarin osteomyelitis wordt veroorzaakt door schimmelinfecties of auto-immuunreacties.

Hoe wordt osteomyelitis gediagnosticeerd?

Als uw zorgverlener vermoedt dat u mogelijk osteomyelitis hebt, is er een batterij nuttige tests die ze kunnen doen om u te evalueren. Eerst zal hij de geschiedenis van uw symptomen opnemen en vervolgens een lichamelijk onderzoek doen.
Een lichamelijk onderzoek dat uw zorgverlener kan doen, heet “sonderen tot op het bot”. Als u een zorgwekkende wond hebt die verdacht is voor botinfectie, neemt hij een roestvrijstalen sonde en probeert hij de onderkant van de wond te raken. Als ze helemaal tot op het bot kunnen gaan, is de kans groot dat er sprake is van osteomyelitis. Deze test is belangrijk, vooral bij de evaluatie van osteomyelitis in de context van diabetische ulcera.
Radiologische scans zijn belangrijk om te bepalen of u een botinfectie hebt en waar deze zich zou kunnen bevinden. Er zijn verschillende scans beschikbaar voor zorgverleners. De snelste is de röntgenfoto, die soms gebieden van ontstekingsreactie op het botoppervlak kan identificeren, evenals gebieden van botvernietiging. Röntgenfoto’s zijn ook nuttig bij het opsporen van andere mogelijke oorzaken van soortgelijke symptomen, waaronder kanker en fracturen. Röntgenstralen kunnen echter moeite hebben om kleine infectiegebieden of vroege tekenen van infectie op te sporen. Een andere scan die vaak wordt gebruikt is een MRI (magnetische resonantie beeldvorming). Op MRI-beelden kan veel eerder dan met andere scans worden vastgesteld of een bot geïnfecteerd is, namelijk ongeveer 3 tot 5 dagen nadat de infectie is begonnen. Het is meestal een van de beste tests voor botinfecties, waarbij meer dan 90% van de gevallen wordt ontdekt met een laag fout-positief percentage (Hatzenbuehler, 2011). Het is echter duurder dan andere soorten tests en kan niet worden gebruikt bij mensen met metaal in hun lichaam (hoewel de meeste metalen hardware die nu bij chirurgie wordt gebruikt, veilig is voor MRI).
De laatste soorten beeldvormende tests worden nucleaire geneeskunde-tests genoemd. Bij deze tests wordt u geïnjecteerd met een zeer kleine hoeveelheid van een radioactieve stof (maak u geen zorgen, dit is niet gevaarlijk, en de hoeveelheid straling waaraan u wordt blootgesteld is minimaal), die vervolgens wordt gedetecteerd door het beeldvormingsapparaat. Een van de onderzoeken in deze categorie is de technetium-99 botscintigrafie, ook wel botscan genoemd. Bij deze test lichten gebieden op waar de stofwisseling in het bot actief is. Dit betekent dat infectiegebieden oplichten, evenals ontstekingsgebieden of breuken. Een andere test in deze categorie heet leukocytenscintigrafie, waarbij witte bloedcellen worden gemerkt en in uw lichaam worden geïnjecteerd. De witte bloedcellen die bij deze test worden gebruikt, worden ook wel een witte bloedcelscan genoemd en gaan naar de infectiegebieden, wat nuttig kan zijn als uw zorgverleners niet zeker weten waar een infectie vandaan komt. Beide tests zijn niet-specifiek, wat betekent dat het voor radiologen een uitdaging is om te zeggen of de probleemgebieden die op deze scans worden getoond, een infectie of een ander ontstekingsproces zijn.
Bloedonderzoek kan ook zeer nuttig zijn. Een zorgverlener kan u testen op ontstekingsmarkers, zoals erytrocytenbezinkingssnelheid (ESR) en C-reactief proteïne (CRP), die vaak verhoogd zijn bij osteomyelitis. Ze kunnen ook het niveau van witte bloedcellen in uw bloed beoordelen, dat meestal ook hoog is. Een andere test die vaak wordt gedaan heet een bloedkweek, waarbij een monster van uw bloed in het lab wordt onderzocht op micro-organismen.
De definitieve diagnose van osteomyelitis wordt gesteld door middel van een zogenaamde botbiopsie, waarbij een klein monster van het botweefsel wordt weggenomen en onder de microscoop wordt onderzocht. Dit wordt meestal gedaan door middel van een chirurgische ingreep. Zorgverleners kunnen het botmonster ook gebruiken om vast te stellen welke organismen erin groeien. Dit kan helpen om de behandeling met antibiotica op uw specifieke geval af te stemmen.

Hoe wordt osteomyelitis behandeld?

De meeste gevallen van osteomyelitis zijn te wijten aan een bacteriële infectie. Daarom wordt osteomyelitis meestal behandeld met antibiotica. De meeste antibiotica dringen moeilijk door in het bot, waardoor botinfecties moeilijk te behandelen zijn. Daarom kunnen zorgverleners u vragen om gedurende een langere periode – weken tot maanden – intraveneuze antibioticatherapie te volgen, zodat de bacteriën volledig kunnen worden uitgeroeid.
Een ander belangrijk onderdeel van de behandeling is het verwijderen van stukjes dood of afstervend bot. Deze botdelen worden ook wel necrotisch genoemd en hebben helaas geen kans op genezing of regeneratie. Deze chirurgische ingreep wordt debridement genoemd. Debridement helpt gebieden te elimineren waar bacteriën zich kunnen verstoppen en later meer problemen kunnen veroorzaken.
Als osteomyelitis gebieden treft waar eerder hardware is geïmplanteerd, zoals een fusie van de wervelkolom of een kunstheup, zal die hardware moeten worden verwijderd en vervangen. Als de infectie afkomstig is van een intraveneuze katheter, zoals de katheter die wordt gebruikt bij hemodialyse voor mensen met nierfalen, moet de katheter worden verwijderd. In ernstige gevallen kan amputatie van het aangetaste ledemaat de enige manier zijn om osteomyelitis volledig te behandelen.

Wat zijn de risicofactoren voor osteomyelitis, en hoe kunnen we het voorkomen?

Er zijn een paar belangrijke risicofactoren voor osteomyelitis. Deze medische aandoeningen kunnen het risico op osteomyelitis verhogen van iets zeldzaams tot iets om je zorgen over te maken. De eerste van deze is diabetes. Bij diabetes kan schade aan de bloedvaten en zenuwen door een hoge bloedsuikerspiegel diabetische voetzweren veroorzaken. Het risico op het ontwikkelen van een voetzweer bij diabetes is ongeveer 15% (Alexiadou, 2012). Diabetische voetulcera zijn vaak voorlopers van osteomyelitis. De infectie op de plaats van de zweer kan zich verspreiden naar het nabijgelegen bot, dat het moeilijk kan hebben om de infectie te bestrijden vanwege de slechte bloedtoevoer naar het getroffen gebied. De beste manier om osteomyelitis bij diabetes te voorkomen is het voorkomen van diabetische voetzweren. Dit houdt in dat de bloedsuikerspiegel zo veel mogelijk onder controle moet worden gehouden door op de hoogte te blijven van uw dieet en regelmatig diabetesmedicijnen in te nemen. In dezelfde geest is perifeer vaatlijden een andere risicofactor voor osteomyelitis, omdat een slechte bloedtoevoer zweren kan veroorzaken die vervolgens tot osteomyelitis leiden.
Problemen met het immuunsysteem, zoals veroorzaakt door het humaan immunodeficiëntievirus (HIV) of chemotherapie, kunnen het vermogen van het lichaam om infecties te bestrijden verminderen en u predisponeren voor het ontwikkelen van osteomyelitis. Met name mensen met sikkelcelanemie lopen risico op osteomyelitis en gewrichtsinfecties. Dit komt omdat de milt, die een belangrijke immuunfunctie heeft, beschadigd is door sikkelcelziekte.
Trauma of chirurgie, met name een operatie die leidt tot open wonden, open breuken of geïmplanteerde hardware, kan een andere reden zijn voor botinfecties. En ten slotte is het gebruik van injectiedrugs een belangrijke risicofactor. Vuile naalden kunnen rechtstreeks bacteriën in de bloedbaan brengen die vervolgens botten zaaien en infecties veroorzaken.
Als u zich zorgen maakt over een infectie waar dan ook in uw lichaam, kunt u het beste contact opnemen met uw zorgverlener. Zij kunnen u de nodige tests en behandelingen geven om u weer in topvorm te krijgen.