Als er overstromingen zijn langs de Golfkust, zijn er vuurmieren. De invasieve mieren verzamelen zich in levende vlotten, drijvend door het water tot ze weer vaste grond bereiken. Het is een door de tijd geoefende overlevingsstrategie.
Maar als er overstromingen zijn op het niveau van orkaan Harvey, zijn er niet alleen kleine vlotten, maar enorme, dichte matten van vuurmieren.
“Allemachtig. Ik heb nog nooit, in mijn hele carrière als mierenonderzoeker, *iets* als dit gezien,” twitterde Alex Wild, curator entomologie aan de Universiteit van Texas in Austin, in reactie op de onderstaande afbeelding.
Natuurlijk, vertelde Wild me, is het allemaal volkomen logisch. “Ze houden eigenlijk van overstromingen,” zegt Wild. “Het is hoe ze zich verplaatsen.” Vuurmieren die door water worden verplaatst, vormen vlotten; veel vuurmieren die door veel water worden verplaatst, vormen echt grote vlotten. Maar toch! Na de orkaan Katrina zag Linda Bui, entomoloog aan de Louisiana State University, evacués uit New Orleans in een veldhospitaal met onverklaarbare huiduitslag rond hun benen en middel nadat ze door het water hadden gewaad. “Ze leken op iets wat geen van de medische professionals ooit had gezien,” zegt ze. “
De episode bleef in Bui’s hoofd hangen, en later onderzocht ze het gif van overstroomde vuurmieren. Uit het onderzoek, dat in 2011 werd gepubliceerd, bleek dat overstroomde vuurmieren hogere doses gif afgeven omdat ze 165 procent meer gif in zich hebben dan normale vuurmieren. De overstroming maakte ze agressiever en gevaarlijker. Het is ook belangrijk, zegt ze, om voorzichtig te zijn tijdens het opruimen na de orkaan. Stapels puin kunnen als eilanden fungeren, waar vuurmieren zich tijdens de overstroming hebben verzameld.
Vuurmierenvlotten hebben wel een kryptoniet: afwasmiddel. “Dawn is geen geregistreerd insecticide, maar het breekt de oppervlaktespanning af en ze zullen zinken,” zegt Bui.
Hurricane Katrina heeft uiteindelijk de populatie van vuurmieren rond New Orleans blijvend doen afnemen. De vlotten kunnen tot drie weken meegaan, zegt Bui, maar de meeste beginnen na een week uit elkaar te vallen. Omdat delen van New Orleans wekenlang onder water bleven staan in de tijd die het kostte om het water van achter de dijken weg te pompen, zijn veel van die mieren uiteindelijk verdronken. Nadien hebben Bui en haar collega’s ook een pesticidenprogramma opgezet om te voorkomen dat vuurmieren terugkeren en de eerder overstroomde gebieden koloniseren. Dat lijkt tot dusver te hebben gewerkt.
Wat er met de vuurmierenvlotten in Texas zal gebeuren, hangt gedeeltelijk af van hoe snel het water zich terugtrekt. Het kan ook afhangen van wie er precies in deze vlotten zit. Vuurmieren vormden oorspronkelijk kolonies rond een enkele koningin (monogyne), maar ergens in de loop der tijd verloren sommige populaties het vermogen om andere kolonies te herkennen. Deze gemuteerde vuurmieren leven in één grote aaneengesloten kolonie met meerdere koninginnen (polygyne). “Als ze polygyne zijn, dan is dat in feite één grote onderling verbonden kolonie en zullen ze uit elkaar gaan en zich verspreiden, maar ze zullen in orde zijn,” zegt Wild. “Als ze monogyne zijn, wordt het een territoriale puinhoop. Gevechten. Gevechten.”
Wie blijft leven, heeft het land voor zichzelf. Er is tenminste één mogelijk voordeel: Vuurmieren eten graag teken. Het gebied waar de vuurmieren zijn geland, zal een tijdje krioelen van de mierensteken. “Maar er zullen absoluut geen teken zijn. Dus vanuit dat perspectief zal het prachtig zijn,” zegt Wild.