Sint Nicolaas
Historie van SANTA CLAUS
December 6 is “Sint Nicolaasdag”. De naam Santa Claus is een soort samentrekking van Sint Nicolaas. De Duitse naam Sankt Nikolaus kan worden uitgesproken als San’t(a) ni-KLOuse (klinkend als huis.)
Oorsprong
Hij werd geboren aan het eind van de 3e eeuw, misschien in 270 na Christus. Nicolaas werd bisschop in Griekenland en verwierf aanzien in de concilies van de kerk. Hij was vooral beroemd om zijn onverwachte geschenken en werd later geassocieerd met het geven van geschenken tijdens het seizoen aan het eind van het jaar.
“Ik ben Nicolaas, een zondaar, Nicolaas, dienaar van Christus Jezus.”
zei de oude heilige. Hij werd gevangengezet tijdens de grote christenvervolgingen onder de Romeinse keizer Diocletianus in 303 na Christus, maar op bevel van keizer Constantijn vrijgelaten. Daarna diende hij nog dertig jaar als bisschop in Myra. Nicolaas nam deel aan het beroemde oecumenische kerkelijk concilie van Nicaea in 325. Hij stierf op 6 december omstreeks 343, en het feest van St. Nicolaas wordt nu op die dag gehouden.
Vele verhalen worden verteld over zijn goedheid, zoals het verhaal van de arme man en zijn drie dochters. Om te voorkomen dat de meisjes wegens gebrek aan bruidsschatten in de prostitutie zouden belanden, liet Sinterklaas een zak vol goud door de schoorsteen van de man vallen. De zak belandde in een van de kousen die de oudste dochter had opgehangen om te drogen. Nu kon ze trouwen.
De andere twee dochters hingen snel kousen op om door Sinterklaas met goud te laten vullen, zodat ook zij spoedig konden trouwen. Overigens worden de drie gouden bollen van het pandjeshuis aan dit verhaal toegeschreven.
Europa
Hij schijnt door Nederland te zijn geadopteerd als beschermheilige van de kinderen. Daar laten ze op Sinterklaasavond hun klompen, of sabots, gevuld met hooi achter voor het witte paard van de Sint. Hij is voor kinderen over de hele wereld echt, onder verschillende namen als Kris Kringle, Weihnachtsmann, Father Christmas, Saint Nick, La Befana, en Yule Tomten.
Amerika
In 1809 schreef de Amerikaanse schrijver Washington Irving, onder de schuilnaam Diedrich Knickerbocker, “A History of New York,” waarin Sint Nicolaas, een vrolijk personage dat een Hollandse pijp rookte, in een wagen over de boomtoppen scheerde en cadeautjes door de schoorstenen liet vallen.
Santa Clause in Literature
Een paar jaar later, in 1823, schreef Clement C. Moore naar verluidt een gedicht voor zijn kinderen dat bekend stond als “A Visit from St. Nicholas,” maar dat meestal “The Night Before Christmas” wordt genoemd. In het gedicht schrijft hij:
“He was chubby and plump, a right jolly old elf.”
Don Foster beweert echter in zijn boek “Author Unknown” dat Henry Livingston het gedicht in 1807 of 1808 heeft geschreven en het anoniem heeft gepubliceerd, terwijl Moore in 1837 het auteurschap opeiste. Velen zijn zich er niet van bewust dat in het gedicht nooit de term Kerstman is gebruikt. De rendieren zijn er echter wel, een deel van de legende dat ongetwijfeld in Amerika is ontwikkeld, waarschijnlijk door Scandinaviërs in de Verenigde Staten.
Versbeelding van de Kerstman
Tijdens het kerstseizoen van 1862 tekende de in Duitsland geboren Amerikaanse cartoonist Thomas Nast een afbeelding van de Kerstman voor Harper’s Weekly ten tijde van de Burgeroorlog. Nast combineerde zijn Duitse tradities van Sint Nicolaas met andere Duitse volkstradities van elfen in het creëren van de afbeelding, rechtsboven te zien. Zijn verschillende afbeeldingen van de Kerstman liepen door tot 1866, waardoor het beeld stevig in de Amerikaanse geest werd verankerd. De naam Santa Claus werd in Amerikaanse oren ook bekender dan het Duitse Sankt Niklaus of het Nederlandse Sinterklaas.
Ten slotte, in de jaren 1930, werd het nu vertrouwde Amerikaanse Santa beeld gestold. De kunstenaar Haddon Sundblom begon met Coca-Cola Santa advertenties die vijfendertig jaar lang liepen, waardoor de Kerstman eindelijk een icoon van de hedendaagse commerciële cultuur werd. Deze Santa was geen elf, maar een man – vrolijk, en hij droeg het nu bekende witte, met bont afgezette rode pak.
Er is een alternatieve opvatting. Sommigen geloven dat de Kerstman oorspronkelijk Pools was. Noord Pools.
Bill Petro, uw vriendelijke buurthistoricus
www.billpetro.com