Frederic Bartlett

Sir Frederic Charles Bartlett (2 oktober 1886 – 30 september 1969) was een Brits psycholoog, een van de pioniers van de cognitieve en experimentele psychologie in Groot-Brittannië. Hij was een van de leidende figuren in de begindagen van het experimenteel psychologisch laboratorium aan de Universiteit van Cambridge. Bartlett’s belangrijkste werk lag op het gebied van geheugenonderzoek. Hoewel hij een strikt wetenschappelijke methodologie toepaste, erkende hij dat de mens meer dan mechanische processen aanwendt om zich informatie te herinneren. Hij verwierp daarom de traditie om onzin-lettergrepen te gebruiken in een poging om het geheugenproces te isoleren van andere cognitieve en sociale invloeden, omdat hij die invloeden als cruciaal beschouwde voor het begrijpen van het menselijk geheugen. Bartlett’s werk toonde aan dat de opslag van herinneringen in de menselijke hersenen niet eenvoudig en gelokaliseerd is, maar eerder “schemata” impliceert, cognitieve constructies, die beïnvloed worden door onze ervaringen uit het verleden, onze attitudes, en de sociale situatie met inbegrip van culturele factoren. Zijn onderzoek is nog steeds invloedrijk in onze zoektocht om de menselijke geest te begrijpen.

Leven

Bartlett werd in 1886 geboren in Stow-on-the-Wold, Gloucestershire, Engeland. Na een privé-opleiding ging hij naar het St. John’s College in Cambridge, waar hij logica en filosofie studeerde. In 1909 werd hij docent aan de Universiteit van Cambridge, en zijn belangstelling ging geleidelijk, vooral door de invloed van de arts, etnoloog en psycholoog W. H. R. Rivers, uit naar antropologie en psychologie. In 1913 kreeg Bartlett een beurs aan het St. John’s College.

Toen in 1912, C. S. Myers (1873-1947) besloot een experimenteel psychologisch laboratorium te openen in Cambridge – het eerste in zijn soort in Groot-Brittannië – hielp Bartlett hem van harte. In 1937 schreef Bartlett een artikel over de vroege geschiedenis van het Cambridge lab, waarin hij de gebeurtenissen uit deze belangrijke periode van zijn leven beschreef.

Na het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog in 1914 werd Bartlett de “relief director” van het lab, en begon hij aan een reeks studies van verschillende aard. Hij deed onder meer onderzoek naar de detectie van zwakke geluiden en naar individuele verschillen in de manier waarop proefpersonen beelden beschreven. In die tijd ontmoette hij Emily Mary Smith, een mede-onderzoekster, met wie hij in 1920 trouwde. Hij deed ook verschillende studies naar het ophalen van herinneringen, en naar perceptie en geheugenprestaties bij mensen uit andere culturen, die de basis vormden voor zijn latere werk over het geheugen.

In 1922 werd Bartlett directeur van het Cambridge laboratorium, en in 1924 redacteur van het British Journal of Psychology, een functie die hij 24 jaar lang bekleedde. In 1931 werd hij verkozen tot de eerste voltijdse professor in de experimentele psychologie te Cambridge. Gedurende deze periode groeide Cambridge uit tot het centrum van de experimentele psychologie, met een toenemend aantal studenten en professoren. Tegen 1957 werden 10 van de 16 hoogleraarsposities in Groot-Brittannië bekleed door studenten van Myers en Bartlett.

Tijdens de jaren 1920 en 1930 publiceerde Bartlett talrijke werken over cognitie en geheugen, waaronder Psychology and Primitive Culture (1923), Feeling, imaging, and thinking (1925), Psychology and the Soldier (1927), en The Problem of Noise (1934). In 1932 schreef hij zijn meesterwerk Remembering, waarin hij zijn werk over conventionalisering beschreef. In datzelfde jaar werd hij verkozen tot Fellow of the Royal Society, een zeldzame onderscheiding voor een psycholoog.

Met Kenneth Craik was Bartlett verantwoordelijk voor het opzetten van de Medical Research Council’s Applied Psychology Research Unit (APU) in Cambridge in 1944, en hij diende als directeur van de eenheid na Craik’s vroege dood in 1945. Bartlett vervulde deze taak tot 1953. Hij werd in 1948 geridderd voor zijn diensten aan de Royal Air Force, op basis van zijn werk in de toegepaste psychologie in oorlogstijd.

Bartlett ging in 1951 met pensioen als docent, na bijna 30 jaar in Cambridge te hebben gewerkt. Hij overleed op 30 september 1969 op 83-jarige leeftijd.

Werk

Bartlett’s interesses lagen voornamelijk op het gebied van perceptie, geheugen, en cognitie. In zijn boek Herinneren: A Study in Experimental and Social Psychology (1932) onderzocht hij de invloed van sociale factoren op het geheugen en beschreef hij zijn jarenlange onderzoek naar geheugenherinnering en -reconstructie. Bartlett besteedde speciale aandacht aan de rol van persoonlijke attitudes, interesses, en sociale conventies op het herinneren.

In zijn benadering van geheugenproblemen, brak Bartlett met de Duitse traditie. In plaats van onzin lettergrepen te gebruiken, gaf hij betekenisvol materiaal aan de proefpersonen om te onthouden. Hij was niet geïnteresseerd in het louter herinneren van het materiaal. Zijn doel was de effecten te bestuderen van vroegere ervaringen op het memoriseren en het vasthouden van het geheugen.

Bartlett gebruikte twee methoden in zijn studie. Bij de eerste, de methode van herhaalde reproductie, kregen de deelnemers een plaatje te zien of kregen zij een verhaal te horen, dat zij gedurende enkele weken verscheidene malen moesten reproduceren. Bij de tweede, de methode van seriële reproductie, kregen de deelnemers een plaatje te zien of kregen ze een verhaal te horen, dat ze moesten doorgeven aan een andere deelnemer. Op basis van de resultaten concludeerde Bartlett dat individuen, in plaats van het materiaal louter te reproduceren, het opnieuw creëerden in het licht van hun ervaringen uit het verleden. Herinnering neigde bevooroordeeld te zijn, en hing af van vele dingen: attitudes, interesses, en sociale normen. Hij ondersteunde zijn beweringen met cross-culturele studies, waarin hij kon aantonen dat culturele factoren het ophalen van herinneringen beïnvloedden.

Bartlett beweerde dat herinneringen niet simpelweg op één plaats in de hersenen werden opgeslagen, maar verspreid waren over complexe “geheugen schemata.” Deze schemata bestaan uit talrijke afzonderlijke geheugensporen, die afzonderlijk van elkaar kunnen worden opgehaald of zelfs veranderd. In het menselijk brein bestaan verschillende schema’s, die volgens Bartlett met elkaar verbonden zijn door instincten, interesses en idealen, waarbij instincten de hoofdrol spelen in de kindertijd, en interesses en idealen op latere leeftijd.

Legacy

Bartlett was een succesvol pionier in de experimentele psychologie. Ter ere van hem reikt de UK Ergonomics Society een Bartlett medaille uit, en houdt de Experimental Psychology Society jaarlijks een Bartlett Lecture.

Bartlett pionierde zowel op het gebied van de experimentele psychologie, als op het specifieke gebied van geheugenonderzoek. Bartlett’s studies van het geheugen waren anders dan de traditionele experimenten zoals die van Hermann Ebbinghaus. Ze vergrootten ons begrip van hoe mensen dingen onthouden. Hij ontdekte dat we niet alleen herhalen wat we ons herinneren, maar dat we het verleden reconstrueren door onze herinneringen te bewerken in het licht van onze ervaringen uit het verleden. Het begrip schemata, of conceptuele modellen, stamt van Bartlett en wordt tot in de eenentwintigste eeuw in de psychologie gebruikt.

Publicaties

• Bartlett, Frederic C. 1923. Psychologie en primitieve cultuur. Olympic Marketing Corp. ISBN 0837132444
• Bartlett, Frederic C. 1925. Gevoel, beeldvorming en denken. British Journal of Psychology 16: 16-28.
• Bartlett, Frederic C. 1927. Psychologie en de soldaat. Londen: Cambridge University Press.
• Bartlett, Frederic C. 1934. Het probleem van lawaai. Londen: Cambridge University Press.
• Bartlett, Frederic C. 1936. Geschiedenis der psychologie in autobiografie. Russell & Russell Pub. ISBN 0846200996
• Bartlett, Frederic C. 1937. Cambridge, Engeland: 1887-1937. American Journal of Psychology 50: 97-110.
• Bartlett, Frederic C. 1950. Religie als ervaring, geloof, actie. Londen: Cumberledge
• Bartlett, Frederic C. 1951. De geest aan het werk en in het spel. Londen: Allen and Unwin.
• Bartlett, Frederic C. 1967. (Oorspronkelijk 1932). Remembering: Een studie in experimentele en sociale psychologie. Londen: Cambridge University Press. ISBN 0521094410
• Bartlett, Frederic C. 1973. Politieke propaganda. Octagon Books. ISBN 0374904251
• Bartlett, Frederic C. 1982. (origineel 1958). Denken: Een experimentele en sociale studie. Londen: Greenwood Press Herdruk. ISBN 0313234124

• Broadbent, D. E. 1970. Overlijdensbericht van Sir F. C. Bartlett. Biographical Memoirs of Fellows of the Royal Society 16: 1-16.
• Harris, A. D. and O. L. Zangwill. 1973. De geschriften van Sir Frederic Bartlett, C.B.E., F.RS: An annotated handlist. British Journal of Psychology 64: 493-510.
• Saito, A. (ed.). 1999. Bartlett: Cultuur en cognitie. New York: Routledge. ISBN 0415201721
• Zusne, Leonard. 1984. Biografisch woordenboek van de psychologie. Westport, CT: Greenwood Press. ISBN 0313240272

Alle links opgehaald 9 mei 2017.

• MRC Cognition and Brain Sciences Unit, History – Geschiedenis van het APU waar Bartlett van 1945 tot 1953 directeur was.
• F.C. Bartlett – Biography