De skytale (scytale, σκυτάλη “knuppel”), een cilinder met een strook perkament eromheen gewikkeld waarop een boodschap was geschreven, werd door de oude Grieken en Spartanen gebruikt om heimelijk te communiceren tijdens militaire campagnes. Het werd voor het eerst genoemd door de Griekse dichter Archilochus (fl. 7e eeuw v. Chr.), maar de eerste duidelijke aanwijzing voor het gebruik ervan als cryptografisch hulpmiddel verscheen in de geschriften van de dichter en Homerusgeleerde Apollonius van Rhodos, die ook bibliothecaris was in de Koninklijke Bibliotheek van Alexandrië.
Plutarch, schrijvend in de eerste eeuw n.C., gaf de eerste gedetailleerde beschrijving van de werking van de skytale:
De dispatch-scroll is van het volgende karakter. Wanneer de ephors een admiraal of een generaal uitzenden, maken zij twee ronde stukken hout, precies gelijk in lengte en dikte, zodat elk in zijn afmetingen overeenkomt met het andere, en zij houden het ene zelf, terwijl zij het andere aan hun gezant geven. Deze stukken hout noemen zij scytalae. Wanneer zij dan een geheime en belangrijke boodschap willen overbrengen, maken zij een lange en smalle perkamenten rol, als een leren riem, en winden die om hun zeis, waarbij zij geen lege ruimte laten, maar het oppervlak rondom met het perkament bedekken. Daarna schrijven zij op het perkament, zoals het om de zeis gewikkeld is, wat zij willen, en wanneer zij hun boodschap hebben geschreven, nemen zij het perkament af en zenden het zonder het stuk hout naar de commandant. Deze kan er, wanneer hij het bericht heeft ontvangen, geen enkele betekenis uit opmaken, omdat de letters geen verband met elkaar hebben, maar in wanorde zijn, tenzij hij zijn eigen zeis neemt en de strook perkament eromheen wikkelt, zodat hij, wanneer de spiraalvormige loop volkomen is hersteld en hetgeen volgt bij hetgeen voorafgaat wordt gevoegd, rond de staf leest en zo de continuïteit van de boodschap ontdekt. En het perkament wordt, evenals de staf, scytale genoemd, zoals het gemetene de naam van de maat draagt.
-Plutarch, Lives (Lysander 19), ed. Bernadotte Perrin (geciteerd in Wikipedia-artikel over Scytale, accessed 04-05-2014).
Uit Plutarchus’ beschrijving zouden we de conclusie kunnen trekken dat de skytale werd gebruikt om een transpositiecijfer over te brengen. Echter, omdat eerdere verslagen Plutarch’s verslag niet bevestigen, en vanwege de cryptografische zwakte van het apparaat, werd gesuggereerd dat de skytale werd gebruikt voor het overbrengen van berichten in klare tekst, en dat Plutarch’s beschrijving mythologisch is. Een andere hypothese is dat de skytale werd gebruikt voor “authenticatie van berichten in plaats van encryptie. Alleen als de verzender het bericht schreef rond een zeis met dezelfde diameter als die van de ontvanger, zou de ontvanger het kunnen lezen. Het zou daarom moeilijk zijn voor vijandelijke spionnen om valse berichten te injecteren in de communicatie tussen twee commandanten” (Wikipedia-artikel over Scytale, geraadpleegd 08-05-2014).