Er waren veel belangrijke overgangsjaren voor de vrouwenmode in de 19e eeuw. Zo konden mouwen in één decennium veranderen van slank en recht in enorme gigot- of schaapspootmouwen. Terwijl rokken die een decennium losjes rond de benen begonnen, aan het eind van het decennium een paar meter breed op een crinoline konden staan. In mijn vorige bericht over de evolutie van 19de eeuwse japonnen (HIER beschikbaar), gaf ik een kort, decennium per decennium visueel overzicht van de steeds veranderende silhouetten van vrouwenjurken van zijde in de jaren 1800. Voor de overgangsjaren echter, kan een enkele afbeelding nooit een heel decennium samenvatten. Met dat in gedachten, breng ik u de eerste in mijn nieuwe serie van visuele modegidsen voor die decennia van de 19e eeuw waarin de vrouwenmode de meest extreme verandering onderging.
Ik begin met de jaren 1820, een decennium dat tussen het Regency tijdperk (1811-1820) en het Victoriaanse tijdperk (1837-1901) stond. Dit decennium is opmerkelijk in de mode als een brug tussen de klassieke, hoge getailleerde Empire stijlen van het begin van de 19e eeuw en de grote mouwen, full-skirted stijlen van het midden van de 19e eeuw.
*Let op: Dit zijn vooral visuele gidsen – mode CliffsNotes, als je wilt. Voor meer diepgaande informatie kunt u de aanbevolen links raadplegen.
1820
Volgens een uitgave van La Belle Assemblée uit 1820 waren de populaire mouwen voor avondjurken aan het begin van het jaar “kort en vol”. Ondertussen waren volants of randen van kant, linten en bloemen in de mode. Hieronder ziet u een Britse baljurk van zijdesatijn en zijden net, geborduurd met metaal en afgezet met blond kant.
(Afbeelding via Victoria and Albert Museum)
In La Belle Assemblée wordt in februari 1820 een beschrijving gegeven van twee bijzonder mooie baljurken:
Evening Dress, 1820.
(Ackermann’s Fashion Plate)“De ene is van een gefigureerd satijn van een geheel nieuwe makelij, waarbij de figuren zodanig tussen het satijn zijn geweven dat ze doorzichtig zijn; rond de rand is een prachtige festoen van rozen en hun gebladerte in rijke trossen; ze zijn kleiner dan de natuur, maar getrouw ingekleurd naar haar. Het andere baljurkje is bijna even aantrekkelijk door zijn kuise eenvoud: het is van fijn wit net over wit satijn, en is aan de rand afgewerkt met twee volants van net, rijkelijk versierd met wit satijn in sierlijke fantasiebloemen en loofwerk.”
Ter afsluiting van het jaar beschrijft La Belle Assemblée een “schitterende avondjapon van licht lavendelkleurig gefigureerd satijn” met een “feston volant” bezet met rozetten en mouwen van fijn net “geklemd tot aan de pols”. Een voorbeeld van een enigszins vergelijkbare stijl is te zien in de onderstaande afbeelding van een Amerikaanse gestreepte, zijden baljurk met lange, doorschijnende mouwen.
(Afbeelding via Met Museum)
(Afbeelding via Met Museum)
1821
Op weg naar het jaar 1821 is er niet veel verschil in stijl met het voorgaande jaar. La Belle Assemblée vermeldt voor november 1821:
“De meest favoriete jurken zijn van effen barége zijde, met verschillende rijen van hetzelfde materiaal, bouillonés, hetzij in horizontale lijnen, hetzij in biais: soms echter wordt de voorkeur gegeven aan volants in grote quiltings, of volle gewatteerde banden in biais.”
Als het gaat om de mouwen van avond- en baljurken, overheersen nog steeds de korte en volle mouwen. La Belle Assemblée noteert:
“De mouwen zo kort mogelijk houden, en de handschoenen tot onder de elleboog rokeren, laat ze zo lang zijn als ze willen, lijken de belangrijkste punten te zijn die een modevrouw in acht moet nemen.”
(John Bell Fashion Plate)
(John Bell Fashion Plate)
1822
Doorgaand tot in 1822 meldt The Lady’s Monthly Museum dat zijden avondjurken nog steeds in de mode zijn. Deze jurken zijn versierd met “volle gewatteerde rouleaux, in halve festoenen” met korte, volle mouwen. Ook populair in dit decennium waren korte, gepofte mouwen gecombineerd met nauwsluitende lange mouwen, zoals te zien is op de afbeelding rechtsonder van een Britse zijden bezoekjurk uit 1822.
(Afbeelding via Met Museum)
(Afbeelding via Met Museum)
1823
Als we 1823 binnengaan, meldt La Belle Assemblée dat zijde nog steeds de belangrijkste stof is voor avondkleding. Korte, volle mouwen zijn ook nog steeds in de mode. Wat volants en versieringen betreft, is er geen enkele populaire stijl. La Belle Assemblée verklaart:
“Niets is zo veelzijdig als de manier waarop japonnen worden versierd: festoenen met rozetten tussen de rijen, tarweschoven, de Indische lotus, rijen quatre-foils, kortom, alle mogelijke versieringen die smaak en fantasie maar kunnen bedenken; ze zijn echter allemaal, hoewel soms met reliëf, licht en delicaat over de rand van de japon aangebracht en, met uitzondering van satijn, dat vaak voor deze versieringen wordt gebruikt om ze goed af te tekenen, zijn ze gemaakt van crape, gaas en andere lichte materialen.”
(Afbeelding via Philadelphia Museum of Art)
1824
De uitgave van 1824 van La Belle Assemblée meldt dat “de tailles van een bekoorlijke, gematigde lengte zijn.” Naast de geleidelijke verlaging van de tailles, begon 1824 ook met de invoering van iets vollere rokken. Een voorbeeld van beide is te zien in de zijden trouwjurk hieronder. Let ook op de zoom van deze japon die is afgewerkt met wat het Metropolitan Museum of Art een driedimensionale “zoomsculptuur” noemt.”
(Afbeelding via Met Museum)
Wat de mouwen in 1824 betreft, stond er een grote verandering voor de deur. Aan het eind van het jaar vermeldt La Belle Assemblée de komst van de gigot-mouwen en schrijft:
“De ruime mouwen, terecht gigot genoemd, gaven aan deze losse vermommingen van een mooie vorm, het uiterlijk van een waggoner’s jurk, slechts beperkt rond het middel; en als zodanig, vielen ze echt op bij de plattelandsbewoners, die ver van Parijs wonen, toen ze ze voor het eerst zagen, bij de aankomst van enkele grote dames in hun châteaux.”
1825
Tegen 1825 was volgens La Belle Assemblée “de heerschappij van de witte jurken” ten einde. Wat de mouwen betreft, vond er een milde revolutie in de mode plaats. Mouwen en gigot waren niet langer alleen voorbehouden aan de Parijse dames, maar werden ook populair bij dames in de rest van de modewereld. La Belle Assemblée schrijft over de nieuwe japonstijlen voor 1825:
“De japonnen zijn het elegantst afgewerkt met versieringen van kant, volants en borduurwerk; maar ze zijn allemaal gemaakt in de blousestijl, met mouwen en gigot.”
(Afbeelding via Met Museum)
La Belle Assemblée omarmde deze verandering in mouwen aanvankelijk niet, en klaagde dat mouwen in gigot “de vorm van een schaapspoot hadden! waar ze zeker op lijken.” Ze gingen zelfs zo ver dat ze hun lezers eraan herinnerden dat zij niet verantwoordelijk waren voor de nieuwe rage, door te schrijven:
“Wij herhalen, dat aangezien wij de mode niet uitvinden, wij ze moeten geven met al hun ongerijmdheden, zowel als variëteiten.”
(Afbeelding via Museum of Fine Arts Boston)
(Afbeelding via Museum of Fine Arts Boston)
1826
Ondanks het aanvankelijke chagrijn over mouwen en gigot (of schaapskontmouwen, zoals ze nu soms werden genoemd), waren ze tegen 1826 overal te zien – en niet alleen in de wereld van de hoge mode. Als voorbeeld verwijs ik u naar de onderstaande Britse katoenen dagjurk uit 1826-1827 uit het Metropolitan Museum of Art.
(Afbeelding via Met Museum)
Korte mouwen werden soms nog gedragen op avondfeesten en werden volgens de uitgave van La Belle Assemblée uit 1826 “rond de arm afgewerkt met een quilling van tule” of een andere versiering. Wat de rokken betreft, meldt La Belle Assemblée dat eind 1826:
“De duurzame en altijd elegante mode om de rokken van de japonnen te versieren met volants, was nog steeds de meest voorkomende mode.”
(Ackermann’s Fashion Plate.)
(Ackermann’s Fashion Plate.)
1827
Tegen 1827 waren de subtiele veranderingen in de japonnen van de eerste helft van het decennium duidelijk zichtbaar. De tailles waren lager, de rokken en mouwen voller, en volgens de uitgave van 1827 van La Belle Assemblée was er nu 12 tot 14 meter nodig om een avondjapon te maken. Voor dagjaponnen, zoals de katoenen ochtendjapon uit 1827 hieronder, meldt La Belle Assemblée dat “patronen nieuw zijn, en in een zeer charmante verscheidenheid” en dat bedrukte mousseline en chintz de favoriete stoffen waren.
(Afbeelding via Met Museum)
Omschrijft de stijl in mouwen en garneringen voor avondjaponnen van het jaar, La Belle Assemblée stelt:
“De mouwen, hoewel kort, zijn immens breed, en als ze lang zijn, hebben ze de vorm van een gigot, en zijn ze ruimer dan ooit. De volants, puntig en met prachtige versieringen aan de bovenkant, vergen een enorme hoeveelheid zijde; en als een volle japon, laag opgemaakt, met korte mouwen, soms veertien meter zijde nodig heeft om hem mooi te maken, is het niet ongebruikelijk dat een pelisse, mooi versierd met pelerine capes, mancherons en Beierse riemen, dertig meter zijde vergt.”
(Ackermann’s Fashion Plate)
(Ackermann’s Fashion Plate)
1828
Tijdens 1828 bleef het silhouet van vrouwenjurken groter en groter worden. De uitgave van 1828 van La Belle Assemblée merkt op dat “zeer wijde mouwen werden gedragen bij ochtendjaponnen” en dat:
“De favoriete manier om japonnen te versieren is door één zeer wijde volant rond de boord.”
(Afbeelding via Met Museum)
Voor avondjurken waren de mouwen, als ze kort waren, effen en vol. Ondertussen werd het lichaam meestal hoog over de buste en laag in de schouders gemaakt.
(Afbeelding via Met Museum)
(Afbeelding via Met Museum)
1829
In 1829 werden de japonnen versierd met brede zomen die, volgens de editie van 1829 van La Belle Assemblée, “over het algemeen zonder enige versiering” waren. Lijfjes werden “strak om de vorm” gemaakt en de mouwen, kort of lang, waren nog steeds erg vol. Veel japonnen met lange mouwen eindigden bij de pols met een nauwsluitend “manchet”.”
(Afbeelding via Met Museum)
Dit betekent niet dat volants, franjes en buitensporige versieringen van de baan waren. La Belle Assemblée meldt dat veel japonnen werden afgezet met brede volants van blond kant en dat “volants van blond rond het tucker gedeelte van de meeste avondjurken.”
(World of Fashion)
IN SLOT…
Ik hoop dat u het bovenstaande overzicht nuttig vond om u een weg te banen door de vaak verwarrende, tijdelijke mode van de jaren 1820. Nogmaals, ik herinner u eraan dat dit slechts een korte, visuele gids is. Als u meer wilt weten over de veranderingen in de mode van de jaren 1820, raad ik u aan een betrouwbaar naslagwerk te raadplegen. De volgende links kunnen een beginpunt zijn:
Nineteenth Century Fashion in Detail door Lucy Johnston
Fashion: The Definitive History of Costume and Style door DK Publishing
Ik laat u achter met deze karikatuur uit 1829 van George Cruikshank die samenvat hoe velen in de 19e eeuw dachten over de mode van dat decennium – vooral de controversiële gigot-mouw.
(Afbeelding via The British Library)
Sources
La Belle Assemblée. Vol. XXI. Londen: J. Bell, 1820.
La Belle Assemblée. Vol. XXIV. Londen: J. Bell, 1821.
La Belle Assemblée. Vol. XXVII. Londen: J. Bell, 1823.
La Belle Assemblée. Vol. XXX. Londen: J. Bell, 1824.
La Belle Assemblée. Vol. II. Londen: J. Bell, 1825.
La Belle Assemblée. Vol. IV. Londen: J. Bell, 1826.
La Belle Assemblée. Vol. V. London: J. Bell, 1827.
La Belle Assemblée. Vol. VIII. London: J. Bell, 1828.
La Belle Assemblée. Vol. IX. London: J. Bell, 1829.
Lady’s Monthly Museum. Vol. XV. London: Dean and Munday, 1822.
Lady’s Monthly Museum. Vol. XXV. London: Dean and Munday, 1827.
Available Now
The Matrimonial AdvertisementParish Orphans of Devon, Book 1
England, 1859. Wanneer ex-kapitein Justin Thornhill een advertentie plaatst voor een echtgenote, is de mysterieuze dame die op zijn stoep verschijnt niet helemaal wat hij verwachtte.
Vind meer of lees een uittreksel
Bestel vandaag
ebook: $3.99 / paperback: $16.99 / audioboek: $21.99
Amazon | Barnes & Noble | Kobo | Apple | GooglePlay
Preze voor The Matrimonial Advertisement
“Voor deze indrukwekkende Victoriaanse romance maakt Matthews een verhaal dat sprankelt van chemie en indruk maakt met een sterke karakterontwikkeling… een uitstekende start van de serie die fans van Loretta Chase en Stephanie Laurens zal aanspreken.” -Publishers Weekly
“Matthews’ opener van de serie is een guilty pleasure, boordevol mooie mensen, jonkvrouwen in nood, en een overvloed aan testosteron…Het is een goed geschreven en boeiend verhaal dat meer is dan alleen een romance.” -Kirkus Reviews
“Matthews heeft een gave voor het creëren van langzaam opgebouwde chemie en een intrigerend plot met een sociaal-historische twist.” -Library Journal
“Een intrigerend plot en een spookachtige setting laat de lezer opgaan in deze indrukwekkende seriestart.” -Barnes & Noble (20 Favoriete Indie Boeken van 2018)
“Ik genoot van elk woord van deze prachtige historische romance en wilde niet dat het eindigde.” -Jane Porter, NYT en USA Today bestseller auteur
“Een hartverscheurend gotisch liefdesverhaal…De held heeft het duistere verleden van Mr. Rochester en de strak aan banden gelegde emotie van Mr. Darcy, maar is een echte romantische held in elke zin van het woord. De historische sfeer is top, net als het schrijven. Ik vond het geweldig!” -Caroline Linden, USA Today bestseller auteur
“Een zeer plezierige Victoriaanse-sensatiestijl romance…Ik genoot van elke minuut van dit warme, charmante boek.” -KJ Charles, redacteur en voor de RITA genomineerde auteur
© 2015-2021 Mimi Matthews
Voor exclusieve informatie over aankomende boekreleases, giveaways, en andere speciale traktaties, schrijf je in voor Mimi’s nieuwsbrief THE PENNY NOT SO DREADFUL.
Je kunt ook contact met Mimi opnemen op Facebook en Twitter.
- Delen
- Delen op Google+3314>
Categorieën: 19e eeuw, 19e-eeuwse damesmode, Britse geschiedenis, Regency Engeland, Victoriaans Engeland
Tags: 1820, 19e eeuw, Jurken Geschiedenis, Mode, Gigotmouwen, Japonnen, Regency Tijdperk, Victoriaans