Boötes
Locatie: Noordelijk halfrond
Coordinaten:
Rechter Ascension: 15h
Declinatie: +30º
Bron: Divers en oud – Sumerisch, Egyptisch, Arabisch, Chinees en Grieks-Romeins
Het verhaal achter de naam: Boötes zou een van de oudste sterrenbeelden aan de hemel zijn. Er is geen eenduidige mythe die met dit sterrenbeeld in verband wordt gebracht, maar het lijkt vroege beschavingen te hebben geïmponeerd met zijn gelijkenis met een menselijke torso (een vliegerachtige vorm, soms met benen of een opgeheven arm). De oudste associaties uit het gebied van het oostelijke Middellandse-Zeegebied en het Midden-Oosten zijn die van herder, karbestuurder en ploeger. In de Griekse literatuur wordt de naam Boötes (vermoedelijk afgeleid van ossenrijder of herder) genoemd in de Odyssee van Homerus in een lang en ingewikkeld verhaal van intriges tussen meerdere generaties. Het verhaal begint met een pasgeboren tweeling, wiens vader Poseidon was, die op de berg Pelion werd achtergelaten om te sterven en later werd gered en opgevoed door een herder. Een van de tweelingen kreeg de naam Boeotus en werd teruggehaald door zijn grootvader van moederszijde en erfde een deel van diens koninkrijk. Een Egyptische legende zag Boötes als een beschermgodin in de vorm van een nijlpaard die de kwade poolsterren onder controle hield. Een Arabische legende zag dezelfde poolsterren als een kudde schapen die door Boötes werden gehoed.
Een andere interpretatie, eveneens losjes ontleend aan de Griekse legende, zag Ursa Major als een ploeg, en zag de menselijke figuur in Boötes als de persoon die de mensen voor het eerst leerde ploegen en landbouw bedrijven. In dat verhaal wordt de kennis van de landbouw aan de mensen gegeven door Demeter via een herder genaamd Triptolemus. Demeter beloont hem voor het aanwijzen van Hades als de ontvoerder van haar dochter Core (ook bekend als Persephone). De Romeinen zagen de sterren van Ursa Major als zowel de Triones, een mythische groep ossen, als een ploeg, en zagen de figuur in Boötes als de ossenrijder en ploeger.
Andere Griekse legenden beschouwen de figuur in Boötes als een hoeder of bestuurder of achtervolger van beren, voorgesteld door de sterrenbeelden Ursa Major en Ursa Minor. De meest prominente ster in Boötes is de 4e helderste ster aan de hemel, een oranjegele reus die bekend staat als Arcturus, wat “bewaker van de beren” betekent. Arcturus was een alternatieve naam voor dit sterrenbeeld. Het is niet duidelijk wat er eerst kwam, het zien van Ursa Major en Minor als beren, of het idee van de ster Arcturus als een bewaker van beren. In ieder geval worden versies van de legende van Callisto en haar zoon Arcas, waarvan één of beiden door Zeus in beren werden veranderd en aan de hemel werden geplaatst, in verband gebracht met Boötes. Later, in de 17e eeuw, schiep de astronoom Hevelius twee berenjagende honden voor Boötes met het sterrenbeeld Canes Venatici.
In een geheel andere interpretatie hechtten ook de oude Chinese astronomen betekenis aan Arcturus. Zij zagen de ster als een van de horens van een reusachtige draak in een groot sterrenbeeld dat zich uitstrekte van Boötes tot het sterrenbeeld Maagd. De volle maan die in de buurt van Arcturus verscheen, was een teken van het nieuwe Chinese jaar.
Inleiding tot Sterrenbeelden | Sterrenbeelden Bronnen | Sterrenbeelden Index
Objecten waargenomen door Chandra in Boötes:
- SDSS J1430+1339 (2019)
- SDSS J1354+1327 (2018)
- J140737 (2017)
- XJ1417+52 (2016)
- MS 1455.0+2232 (2016)
- IDCS J1426.5+3508 (2016)
- 3C295 (2015)
- 152156.48+520238.5 (2015)
- Abell 1795 (2014)
- GB 1428+4217 (2012)
- VV 340 (2011)
- Bootes Field (2007)
- Abell 1914 (2006)
- 4C37.43 (2006)
- Cloverleaf Quasar (2004)
- 3C294 (2003)
- 44i Bootis (2001)
- GRB 010222 (2001)
- 3C294 (2001)
- Abell 1795 (2000)
- NGC 5548 (2000)
- 3C295 (1999)
Foto | Pers | 
Podcast | Blog | Meer Feeds 60 Garden Street, Cambridge, MA 02138 USA
Telefoon: 617.496.7941 Fax: 617.495.7356
Deze site is ontwikkeld met financiële steun van NASA onder Contract NAS8-03060.