Credit: Atlas Image courtesy of 2MASS/UMass/IPAC-Caltech/NASA/NSF
Nazwane tak ze względu na pierwsze zaobserwowane gwiazdy swojego typu, T Tauri są gwiazdami zmiennymi, które wykazują zarówno okresowe, jak i przypadkowe fluktuacje jasności. Są to nowo uformowane (< 10 milionów lat) gwiazdy o niskiej lub średniej masie (< 3 masy Słońca), których temperatura w centrum jest zbyt niska, aby mogła rozpocząć się fuzja jądrowa. W rzeczywistości, przez kolejne ~100 milionów lat, emitowane promieniowanie będzie pochodziło wyłącznie z energii grawitacyjnej uwalnianej w miarę kurczenia się gwiazdy pod wpływem jej własnej grawitacji. Gwiazdy T Tauri reprezentują zatem etap pośredni pomiędzy prawdziwymi protogwiazdami (np. gwiazdami YY Orionis) a niskomasowymi gwiazdami ciągu głównego (spalającymi wodór), takimi jak Słońce.
Najbliższe nam gwiazdy T Tauri znajdują się w obłokach molekularnych Taurus i ρ-Ophiuchus, oba w odległości około 400 lat świetlnych. Prototypowa gwiazda T Tauri – sama T Tauri – jest częścią bliskiego układu podwójnego z mniejszym, słabszym towarzyszem. Jest to widoczne na poniższym zdjęciu w podczerwieni o wysokiej rozdzielczości. Obraz ten ujawnia również złożoność tego środowiska, ze śladami wiatrów gwiazdowych i dżetów pokazujących, że przynajmniej niektóre gwiazdy T Tauri oddziałują ze swoim otoczeniem.
Myśli się, że zarówno wiatry jak i dżety gwiazd T Tauri są zasilane przez materię opadającą na gwiazdę centralną poprzez dysk akrecyjny (lub protoplanetarny) zaobserwowany wokół wielu z nich. Planety również uformują się z tego dysku protoplanetarnego, a niektóre mogą przetrwać, tworząc układ planetarny otaczający nowo narodzoną gwiazdę.
Wysokiej rozdzielczości obraz w podczerwieni układu podwójnego T Tauri. Widoczny jest słaby towarzysz T Tauri (T Tauri South), jak również dowody na wiatry gwiazdowe i dżety.
Credit: Image courtesy of C. and F. Roddier Institute for Astronomy, Honolulu, Hawaii |
Gwiazda T Tauri HH-30 pokazuje „pociski” materii rozchodzące się wzdłuż dżetu.
Credit: NASA, A. Watson (UNAM), K. Stapelfeldt (JPL), J. Krist (STScI) i C. Burrows (ESA/ STScI) |
Zmienność gwiazd T Tauri ma wiele potencjalnych źródeł:
- Losowe wahania (o skalach czasowych od minut do lat) mogą być spowodowane przez niestabilności w dysku akrecyjnym (które również wytwarzają „kule” materiału widoczne w strumieniu HH-30 powyżej), rozbłyski na powierzchni gwiazdy lub zwykłe przesłonięcie przez pobliskie obłoki pyłu i gazu.
- Okresowe (regularne) zmiany (o skali czasowej rzędu dni) są prawie na pewno związane z ogromnymi plamami słonecznymi na powierzchni gwiazdy, które wchodzą i wychodzą z pola widzenia podczas rotacji gwiazdy.
.