Słowo oznaczające pracę w języku hebrajskim, avodah, jest tym samym, którego używa się w odniesieniu do modlitwy. Avodah oznacza służbę. (Jest to również słowo oznaczające niewolnictwo, które jest przymusową służbą). Praca jest nie tylko konieczną częścią życia, ale również formą służby dla świata, dla reszty ludzkości i dla Boga. Jesteśmy powołani do służby, do bycia partnerami Boga w ciągłym tworzeniu świata. Jednak nawet gdy służymy Bogu, służymy również naszym bliźnim, jak to zostało przedstawione w tej historii o chasydzkim mistrzu, rabinie Dawidzie z Lelowa:
„Rabin Icchak z Worków podróżował kiedyś ze świętym rabinem Dawidem z Lelowa i przybyli do miasta Elkish w nocy, o 1:00. Rabbi Dawid nie chciał nikogo budzić, aby prosić o miejsce do spania, ponieważ (jak wiadomo) jego miłość do wszystkich Żydów była tak wielka…
” „Tak więc,” powiedział Vorker, „poszliśmy do piekarni Reb Berisha. Kiedy tam dotarliśmy, zastaliśmy go przy pracy, przy piecu, a Reb Berish był zakłopotany, że zastał go w ten sposób…
„Ale święty Lelover powiedział do niego: 'Och, gdyby tylko Bóg pozwolił mi zarabiać na życie pracą moich rąk! Bo prawda jest taka, że każdy z Izraela w swoim najskrytszym sercu, którego nawet on sam nie zna, chce dobrze czynić bliźniemu swemu. Tak więc każdy, kto pracuje – jako szewc, krawiec, piekarz lub ktokolwiek inny, kto służy innym za pieniądze – wewnątrz nie wykonuje tej pracy, aby zarobić pieniądze, lecz aby czynić dobro innym – nawet jeśli otrzymuje pieniądze za swoje kłopoty, ale to jest drugorzędne i nieistotne, ponieważ jest oczywiste, że musi przyjmować pieniądze, aby żyć.
:Ale wewnętrzny sens ich pracy polega na tym, że chcą czynić dobro i okazywać życzliwość bliźnim” (G’dulat Mordechaj Ugdulat Ha-tzaddikim pod redakcją Mordechaja Icchaka Halewiego Staszewskiego, Warszawa 1933/34, II, 14).
Praca jako Tikkun Olam
Chociaż praca jest naszym powołaniem, ma ona potencjał, aby dokonać tikkun olam, „naprawy świata”. Każda praca, każda interakcja w pracy ma wartość. Są tacy, którzy wierzą, że każdy z nas jest wybrany do konkretnego zadania do wykonania w świecie.
„Rav Zutra powiedział: Jakie jest znaczenie tego wersetu: 'Bóg uczynił wszystko pięknym w swoim czasie’ (Eklezjastes 3:11)? Uczy to, że Święty sprawił, iż rzemiosło każdego człowieka stało się piękne w jego oczach” (Talmud Babiloński, Berakhot 58a).
Odbija się to w historii opowiedzianej przez rabina Jeffreya Salkina:
„Szefem ekipy przeprowadzkowej był zachwycający, chrupiący dżentelmen, zupełnie jak Willie Nelson. Nigdy nie spotkałem nikogo tak entuzjastycznie nastawionego do swojej pracy, więc zapytałem go o źródło tego entuzjazmu.
„”Widzisz, jestem człowiekiem religijnym,” odpowiedział, „a moja praca jest częścią mojej religijnej misji.”
„”Co masz na myśli?” zapytałem.
„”Cóż, to jest tak. Przeprowadzka jest trudna dla większości ludzi. Jest to dla nich bardzo wrażliwy czas. Ludzie są zdenerwowani, że jadą do nowej społeczności i że obcy ludzie pakują ich najcenniejsze rzeczy. Myślę więc, że Bóg chce, abym traktował moich klientów z miłością i dał im odczuć, że zależy mi na ich rzeczach i ich życiu. Bóg chce, abym pomogła im sprawić, aby zmiany przebiegły bezproblemowo. Jeśli ja mogę być z tego powodu szczęśliwy, to może oni też będą” (Jeffrey Salkin, Being God’s Partner).
Praca &Konkurencyjne wartości
Dostrzeganie wartości w pracy tylko potęguje pytanie, jak zrównoważyć wymagania i wyzwania pracy z resztą naszego życia – naszą rodziną, przyjaciółmi, itd. Dla rabinów pytanie było inne: jak zrównoważyć Torę/Judaizm i pracę. Jeśli, mimo wszystko, najwyższą żydowską wartością jest studiowanie Tory, które jest zajęciem na całe życie, to czy nie powinniśmy zminimalizować naszego czasu w pracy? Dla rabinów pytanie brzmiało: ile pracy zmieścić w życiu Tory, podczas gdy dla nas pytanie brzmi: ile życia zmieścić w świecie pracy? Jednak pomimo ich miłości do Tory, praca zajmowała centralne miejsce w życiu rabinów.
Rabi Zakok nauczał: „Nie czyń z Tory szpadla, którym można 'kopać'” (Miszna Awot 4:7). Każdy z talmudycznych rabinów miał prawdziwą pracę, żaden z nich nie zarabiał na życie jako rabin. Rozumieli, że sukces Tory zależy od zastosowania jej ideałów w „prawdziwym” życiu. Tradycja ma wartość tylko wtedy, gdy działa w ciągu tygodnia, a nie tylko w Szabat.
„Rava powiedział: Kiedy po śmierci odprowadzają ludzi przed ich niebiański trybunał, trybunał pyta: 'Czy wiernie prowadziłeś swoje transakcje handlowe?’ 'Czy wyznaczałeś stałe godziny na studiowanie Tory?'” (Talmud Babiloński, Szabat 31a),
W dzisiejszych czasach często myślimy o religii jako o tym, co ma miejsce w synagodze lub w sferze rytuału. Religia w Ameryce może zostać zepchnięta na margines czasu wolnego, przeznaczonego na szabat. Zamiast tego jesteśmy nauczani następująco:
„Jozue powiedział: Jeśli ludzie recytują dwie halachimaty rano i dwie halachimaty wieczorem, a resztę dnia zajmują się swoją pracą, to przypisuje się im, jakby wypełnili całą Torę, całą.”
„’Będziesz ją rozważał dniem i nocą’ (Jozue 1:8) . Stąd Rabbi Symeon ben Yohai powiedział: Tylko ludziom, którzy jedli mannę, dano Torę do intensywnego studiowania, ponieważ tacy ludzie nie mieli potrzeby zajmowania się rzemiosłem lub biznesem. W przeciwnym razie, czy człowiek mógłby siedzieć i studiować Torę, nie wiedząc skąd będzie pochodzić jego jedzenie i picie lub skąd weźmie ubranie lub okrycie?” (Mekhilta de-Rabbi Yishmael, Beshallah, Va-yassa’ 3).
Teksty te odzwierciedlają zasadniczy stosunek tradycji do pracy. Praca nie jest tylko konieczna, aby zarobić na życie, jest ona sposobem, być może sposobem, na zaangażowanie się w Torę. Dlatego ten sam werset, który często rozumie się jako oznaczający, że powinniśmy angażować się w studiowanie Tory bez przerwy, dzień i noc, jest reinterpretowany jako odnoszący się nie do studiowania Tory, ale do życia Torą. Dlaczego? Ponieważ w „prawdziwym” świecie niemożliwe jest spędzanie całego swojego czasu na studiowaniu Tory.
Tora ma być przeżywana, a nie studiowana. Mamy nad nią medytować dzień i noc, noc i dzień, nie wycofując się ze świata do beit midraszu, „domu studiów”, ale raczej angażując się w pełni w świat, medytując nad Torą i jej nauczaniem dotyczącym uczciwości i życia ze świadomością.
Przedrukowano za pozwoleniem z
A Book of Life
(Schocken Books).
.