Pesticiden in Franse thee roepen de vraag op: Wat is ‘veilig’?

In een onderzoek van het Franse consumententijdschrift 60 Millions de Consommateurs (60 miljoen consumenten) werden 26 theemerken onderzocht, waaronder populaire merken als Lipton en Kusmi Tea, en de bevindingen wezen uit dat bepaalde theesoorten tot wel 17 verschillende soorten bestrijdingsmiddelen bevatten. Dit rapport inspireerde tot een breder onderzoek naar de niveaus van pesticiden die in de thee-industrie worden toegepast.

De meeste regelmatige theedrinkers zullen een onmiddellijke reactie hebben van “Vertel me meer” of “Is dit echt waar?” op krantenkoppen als “Theezakjes die in Frankrijk worden verkocht, bevatten ’tot 17 soorten pesticiden’.” Het is moeilijk over het hoofd te zien als het wat spitser geformuleerd is: “De meeste populaire theezakjes bevatten illegale hoeveelheden pesticiden (vermijd deze merken ten koste van alles).”

Het kan moeilijk zijn om dergelijke beweringen of tegenclaims te evalueren. Als een gezonde voeding en levensstijl belangrijke prioriteiten zijn, consumeer dan gecertificeerde biologische thee.

Als men pesticiden ziet als een over het algemeen onbelangrijk en onontkoombaar kenmerk van de voedselproductie, kunnen officiële waarschuwingen voor voedselveiligheid en het terugroepen van producten schadelijke effecten signaleren. Hoe dan ook, het is de moeite waard een stapje terug te doen om een volledig inzicht te krijgen in de problematiek, zodat men zich op zijn gemak kan voelen bij zijn eindoordeel.

Neem drie vragen in overweging:

1. Hoe wijdverbreid is het gebruik van bestrijdingsmiddelen in de theeteelt en welke invloed heeft dit op wat er in uw kopje terechtkomt?
2. Wat is nuttig om te weten over de juridische aspecten van de productie, import en verkoop van thee?
3. Hoe zit het met de veiligheid, niet alleen met de regelgeving?

Het rapport over in Frankrijk verkochte thee is een nuttig uitgangspunt. Het maakt deel uit van een kleine groep studies die op grote schaal worden aangehaald als bewijs van een diepgaande achteruitgang op het gebied van prevalentie, wettelijke bescherming en veiligheid op de wereldtheemarkt. De argumenten die zij aanvoeren en de argumenten daartegen leiden tot volledig verschillende conclusies, afhankelijk van hoe men “legaal”, “veilig” en “beperken” interpreteert. Dit is een punt van overweging bij de MRL van bestrijdingsmiddelen: maximumresidugehalte.

MRL wordt gemeten in deeltjes per miljoen (ppm), met een standaardniveau van 0,01 ppm voor bestrijdingsmiddelen waarvoor geen “tolerantie”-bereik en geen veiligheidsgegevens zijn vastgesteld. Veel van de in studies geïdentificeerde bestrijdingsmiddelen zijn illegale kleine hoeveelheden waarvoor de limiet zeer laag was vastgesteld. Dus, bijvoorbeeld, deze bevinding is misschien niet – of zou kunnen zijn – zo opvallend als het in eerste instantie lijkt: “Van de 49 Indiase theemonsters bevatte 60 procent ten minste één pesticide boven de door de Europese Unie vastgestelde veiligheidslimieten. Voor Chinese thee was dat 67 procent.”

Het Franse theerapport

De Franse studie die bewijs aantoonde van tot 17 pesticiden in 26 merken thee die in Franse winkels werden gekocht, verscheen eind 2017 in 60 Millions de Consommateurs. Het heeft een lange staat van dienst in het rapporteren over productrisico’s, waaronder e-sigaretten, luiers, taartvormen en slaappillen. De journaliste, Patricia Chairopolous, schreef begin 2019 een vergelijkbaar artikel over residuen van bestrijdingsmiddelen in brood.

Haar analyse van thee wees uit dat van de 26 merken er negen “nauwelijks kwantificeerbare” sporen van residuen bevatten, maar vier vertoonden “zeer ontoereikende” resultaten: hoge niveaus die de reglementaire limieten overschreden en/of een breed scala aan pesticiden. Oneblack thee is een absolute verrassing. Deze thee wordt geproduceerd door Damman Frères, een van de luxe theenamen met een uitstekende reputatie op het gebied van gearomatiseerde en natuurlijke thee. De thee vertoonde sporen van 17 bestrijdingsmiddelen. Een ander merk bevatte vier maal de toegestane limiet aan anthraquinone, een vogelafweermiddel. Dit was de meest voorkomende chemische verbinding die gevonden werd, samen met een fungicide, folpet. Het artikel merkt op dat alle theeën sporen van metalen bevatten, waaronder cadmium, kwik en arsenicum.

Het artikel merkt op dat de hoeveelheden klein en niet gevaarlijk zijn en voegt eraan toe dat veel van de theeën pyrrolizidine oxiden bevatten, toxinen die van nature door de plant zelf worden geproduceerd, maar waarvan bekend is dat ze kankerverwekkend zijn. Het belangrijkste punt waarop het tijdschrift de aandacht vestigt, is dat er geen regelgevend kader bestaat voor de pyrrolizidine oxiden of de metalen, en dat er dus geen limiet voor bestaat.

Dus wat kan worden geconcludeerd over de veiligheid van deze thee?

Het onderstaande beknopte overzicht is niet bedoeld om de keuze te beïnvloeden, maar om de basisfeiten op een rijtje te zetten.

Hoe wijdverbreid is het gebruik van pesticiden?

De term “pesticiden” omvat fungiciden, rodenticiden, bactericiden, insecten- en dierenwerende middelen, en antimicrobiële middelen. Voor de meeste landbouwgewassen wordt 80 procent van de middelen gebruikt voor herbiciden. Voor thee zijn insecten de voornaamste zorg en de telers passen dezelfde fractie van het gebruik toe (80 procent). Het subtropische klimaat waarin thee wordt verbouwd, is een broedplaats voor zo’n driehonderd soorten vraatzuchtig ongedierte. Zonder bestrijding zal het oogstverlies bij de oogst tussen 10 en 40 procent liggen.

De gevaren van bestrijdingsmiddelen worden nog vergroot door de wijdverbreide overmatige toepassing, waardoor de bodem wordt uitgeput en het milieu wordt aangetast, en door het ongecontroleerde sproeien, dat leidt tot ernstige gezondheidsproblemen in de theetelende gemeenschappen. Net als DDT hebben sommige bestrijdingsmiddelen gevaarlijke gevolgen gehad: kankerverwekkende stoffen, neurologische schade en decimering van soorten en fauna. Gedurende vele tientallen jaren was er een sterke toename van ongecontroleerd en ondergereguleerd overmatig gebruik van chemische stoffen, zowel pesticiden als meststoffen, met name in China en India. De klimaatverandering, de noodzaak om de wereldvoedselvoorziening in het komende decennium met 70% te verhogen om aan de bevolkingsgroei tegemoet te komen, en de daling van de wereldprijzen maken de zaken nog ingewikkelder doordat zij de prioriteit van opbrengsten op korte termijn en lage kosten nog verergeren. De biologische productie neemt toe, maar is duur in termen van investeringen, lagere aanvangsopbrengsten en de hoge kosten van certificering.

Een steeds groter algemeen probleem is dat de monocultuur en de vermindering van de biodiversiteit de plagen doen toenemen en de bestrijding ervan bemoeilijken. Armoede, onwetendheid en fraude leiden tot misbruik van bestrijdingsmiddelen. Het gebruik van pesticiden is een beslissing van individuele boeren en de handhaving ervan is moeilijk.

Er zijn aanwijzingen dat de elitetheespelers het probleem voor zijn. De mondiale spelers zetten zich steeds meer en op indrukwekkende wijze in voor transparantie, authenticatie, certificatie en verantwoordelijkheid van de toeleveringsketen. Kwaliteitsborgingsprogramma’s maken gebruik van gesofisticeerde technologie en strenge controles. Er blijven veel twijfelaars die bedrijfsgiganten zien als “schaamteloos” in hun leugens en winst boven milieu stellen.

Uit een EU-rapport uit 2013 blijkt dat thee, koffie en kruidenthee samen minder dan de helft van het niet-conformiteitspercentage van peulgroenten hadden.

Hoeveelheden bestrijdingsmiddelen in thee worden gemeten en toegelaten: MRL’s

De database Maximum Residue Levels (MRL’s) van het Amerikaanse ministerie van Landbouw geeft de maximaal aanvaardbare niveaus van bestrijdingsmiddelen in landbouwproducten aan. Elk bepaald gehalte aan bestrijdingsmiddelen kan worden ingedeeld in precieze getallen die de milligrammen gedetecteerd residu per kilogram product aangeven. De resultaten kunnen vervolgens worden vergeleken met de MRL. Dat is het eenvoudige deel.

Toepassing, het is zeer complex:

• Gedroogde kruiden en theebladeren zijn uiterst moeilijk en duur te analyseren. Gas- en vloeistofchromatografie kan slechts een subset van verbindingen opsporen, waarbij steeds meer gebruik wordt gemaakt van massaspectrale detectie. Biologische certificering kost 25-50 dollar per zak kruiden. De Food and Drug Administration test slechts 1 tiende van 1 procent van de ingevoerde landbouwproducten. Daarom is het van essentieel belang iets te weten over de kwaliteit van de tests en de organisatie die ze uitvoert. Dergelijke informatie ontbreekt consequent in de artikelen waarin hoge MRL-niveaus in thee worden geclaimd, met inbegrip van de Franse studie. Een controversiële en agressieve betwisting door Greenpeace
  stelt: “De tests werden uitgevoerd door een onafhankelijk, nationaal gekwalificeerd laboratorium, maar Greenpeace weigerde de naam bekend te maken om zijn onafhankelijkheid te waarborgen.”
• MRL’s zijn handelsregels, geen directe veiligheidsmaatregelen. Er is niet één MRL, en er is geen systematische methodologie om ze vast te stellen. Ze zijn pragmatisch en situationeel, en worden vastgesteld door regelgevende instanties en invoerautoriteiten in afzonderlijke landen en door de Europese Unie. MRL’s staan eigenlijk voor “tolerantieniveau” en zijn in hoge mate een kwestie van beoordeling. Elk belangrijk invoerregime bouwt een vaak grote veiligheidsfactor in. De groene thee van een toonaangevend wereldmerk werd in het Greenpeace-rapport getest op 0,13 milligram per kilo. De MRL van de EU was op dat moment .01, wat aangeeft dat deze thee niet veilig was. Maar het is veilig in de VS, waar de MRL 50 is en ook in Japan, dat de strengste beperkingen op schadelijke pesticiden heeft. Daar is de MRL 30.

Is uw thee veilig?

Greenpeace beoordeelt thee vernietigend als onveilig. In het Franse rapport wordt het aantal “mislukkingen” in de monsters op 17 geschat. Beide cijfers behandelen MRL’s als absolute waarden. In veel, zelfs de meeste, negatieve beoordelingen is de MRL standaard 0,01 ppm. Dit is een conventie die wordt gebruikt voor thee die neerkomt op “niet beoordeeld”, zodat zelfs een minieme 0,03 ppm verschijnt als over de limiet.

Pesticiden zijn echter een universeel probleem dat niet zal verdwijnen. Het advies om veiligere thee te kopen is:

• Koop bij vertrouwde leveranciers: de elitemerken, bekende mengers, hooggewaardeerde online verkopers – die allemaal profiteren van het verbeteren van de kwaliteit tegenover de grotendeels naamloze bulkverkopers die profiteren van de commoditisering en de laagste kosten.
• Gunstig voor thee geteeld in terroirs die ver verwijderd zijn van vervuilingsbronnen (met inbegrip van autoverkeer dat een bron is van verontreiniging met zware metalen: lood en cadmium) met een sterke betrokkenheid bij bio-beheer, de bredere context van biologische productie.
• Gunstig voor biologische thee, maar met een sceptische aandacht voor hun certificering en reputatie. Wees op uw hoede voor “no name” Chinese biologische theesoorten en generieke gearomatiseerde en kruidenthee. (Deze zijn over het algemeen onderworpen aan minder regulerend toezicht en testen.)